Dit boek dateert van het zeer gezegende jaar 1961, en het is dan ook helemaal getekend door die periode. Bernard Delfgaauw was toen in Nederland een vooraanstaand katholiek filosoof, die thuishoorde in de stroming van de fenomenologie en het existentialisme. Intussen is hij bijna helemaal vergeten; alleen zijn encyclopedische werkjes zijn nog enkele tientallen jaren blijven voortleven als introducties tot de wijsbegeerte. “Geschiedenis en vooruitgang” is zijn magnum opus, een poging om zijn kijk op leven en werkelijkheid de funderen in een geschiedenisfilosofie die sterk geënt is op die van Teilhard de Chardin. In dit eerste deel (van drie) schetst hij om te beginnen het kader van waaruit hij werkt; daarbij gaat Delfgaauw vooral in op het onderscheid tussen metafysica en ontologie, wat voor mij als niet-filosoof een beetje te hoogdravend was, maar hij geeft ook een aantal interessante beschouwingen bij de zin van geschiedenis en de invulling die kan worden gegeven aan het begrip vooruitgang. Voor Delfgaauw gaat het in essentie om een toename van vrijheid, die hij in de lijn van Jan Romein vooral invult als een toename van keuzemogelijkheden, ten goede en ten kwade, maar waarbij de richting van een steeds hogere complexiteit en integratie in de evolutie zelve ligt ingebed. De tweede helft van het boek probeert dat concreter te maken door de toenmalige stand van de wetenschap te geven over het ontstaan van het leven en de mens; uiteraard is dit deel het meest verouderd, en dus minder relevant.
Kortom: interessant zeker, maar intussen in zijn concrete uitwerking echt wel achterhaald. ( )