Deel I: De hoge zwaluwen

Ammer Stol is twaalf jaar en komt uit een streng gereformeerd gezin. Zijn vader is dominee en zijn moeder en zus zijn ook druk met de kerk bezig. Ammer haat zijn moeder, omdat hij heel veel dingen niet van haar mag. Hij mag onder andere niet naar muziek luisteren. Zijn moeder vindt zijn muziek niet kerkelijk genoeg. Ammer speelt piano bij zijn vriend Jan Bent-Beukom. Jans’ leraar is organist in de Hervormde Kerk. Ammer is erg onder de indruk van de orgelmuziek. Hij is de melodie vergeten en wil aan mijnheer Brikke vragen hoe het stuk heet.

Als Ammer bij Jan thuis piano speelt en op de leraar wacht, staat er opeens een gedrongen, schele man achter hem. Deze man heeft Ammer al eerder achtervolgd. Bang rent Ammer weg. Als Ammer een keertje alleen thuis is, belt er iemand aan. Het blijkt mijnheer Brikke te zijn; hij wil Ammer stiekem gratis les geven. Ammer krijgt wekelijks pianoles van mijnheer Brikke, aan de Reegkade. Als Ammer in september dertien wordt, mag hij als verjaardagscadeau op het orgel in de kerk spelen. Ammer huilt van geluk.

Mijnheer Brikke en Ammer gaan op een avond heimelijk naar een opera in Rotterdam. Na afloop zegt mijnheer Brikke dat de liefde tussen twee mannen heel normaal is en dat Ammer het heel moeilijk zal krijgen omdat hij net als Brikke is. Ammer begrijpt er niets van. Als de Gereformeerde Kerk een nieuwe organist nodig heeft, wordt Ammer samen met iemand anders aangenomen. Hij krijgt nu officieel les van mijnheer Brikke. De vader van Ammer waarschuwt Ammer om niet naar de praatjes van mijnheer Brikke te luisteren. De lessen worden anders, nu het stiekeme er af is. Soms streelt mijnheer Brikke ‘toevallig’ langs Ammers’ benen. Hij praat ook met Ammer over masturberen en over meisjes. Ammer kijkt nog helemaal niet naar meisjes. Na afloop van een orgelconcert van mijnheer Brikke vraagt mijnheer Brikke Ammer zijn broek naar beneden te doen. Als de koster komt, gaat Ammer weg. Pas na drie weken gaat hij weer naar mijnheer Brikke toe.

De zomer verloopt goed. Tijdens een kerkdienst in september hoort Ammer de melodie die hij vergeten was. Voor het laatst loopt hij met mijnheer Brikke over de Reegkade. Ammer gaat niet meer naar hem. De zwaluwen vliegen hoog: de zomer is afgelopen.

Deel II: Vluchten

Jacob Valler studeert biologie, Ammer studeert Engels: allebei in Leiden. Ze hebben elkaar leren kennen toen Jacob uit wraak een fiets van een heel mooi meisje in de gracht had gegooid. Ammer werd Jacobs vriend toen hij Jacobs proeven doorstond (onder andere een plassende pad en een bijtende meerval).

Ammer Stol is met Jacob op vakantie in Engeland. Jacob wil een paar mooie meiden versieren, Ammer heeft meer succes bij de jongens. Toch lijkt Ammer alleen maar met meisjes te wandelen en over literatuur te praten. Jacob vraagt zich af of Ammer homofiel is. Hij heeft een voorliefde voor koorknapen, maar Ammer is in Oostende met een hoer naar een café gegaan. Op een nacht in een jeugdherberg roept Ammer in zijn slaap Jaobs naam.

Tijdens een wandeling door de Theemsvallei praten ze over ridders als homofielen en over lansen als fallussymbolen. Ammer zegt dat hij zich daar goed in kan vinden, waardoor Jacob nu zeker weet dat Ammer homo is. Hij schrijft een afscheidsbriefje en lift alleen verder.

Deel III: De zomerslaap

Tijdens de kerstvakantie gaat Ammer naar zijn ouders. Hier schrijft hij een paar preken voor zijn vader, die veel last heeft van zijn maagzweer. Ammer gelooft niet meer in God. Hij verlangt nog wel naar ‘het water des levens’, hoewel hij weet dat het nooit meer zal stromen.

Ammer bezoekt mijnheer Brikke, hij heeft hem zeven jaar niet gezien. Mijnheer Brikke is erg blij met Ammers’ bezoek. Ze praten over homosexualiteit en pedofilie. Mijnheer Brikke vindt zijn seksuele geaardheid niet zondig, maar is toch bang voor de hel. Ammer vertelt hem dat hij ook homo is. Hij heeft dit op pijnlijke wijze bij een klassefeest ontdekt. Hugo Wildervanck, een jongen op wie Ammer verliefd was, heeft hem toen voor ‘vieze homo’ uitgescholden.

Tijdens zijn vakantie wandelt Ammer veel door het mistige winterlandschap. Hij heeft geaccepteerd dat hij homo is en voelt zich gelukkig. Het enige dat hij wil, is rust en harmonie. Toch is hij bang voor een leven als dat van mijnheer Brikke, die eenzaam en verbitterd is.

Ammer ziet een ransuil die hij verjaagt. De uil komt echter weer terug. Ammer schaamt zich. De ransuil kan heel goed alleen zijn, iets dat Ammer niet zo goed kan. Op nieuwjaarsdag vindt Ammer mijnheer Brikke dood op zijn bed. De bittere trek is van zijn gezicht verdwenen. Het ene oog is op Ammer gericht. Om die blik is Ammer bang voor hem geweest en heeft hij van hem gehouden. ( )

Debuut van maarten' t hart. Gevoelig. Vanaf dit boek ben ik hem zeker tot diep in de jaren 80 blijven volgen.daarna zo nu en dan. ( )