Sprookjesachtig geschreven, het verhaal rijgt van de ene scène, van de ene tijd in de andere. Prachtig zijn de passages waarin de in gevangenis/ballingschap levende Nederlander Simon Krisztian terugdenkt aan zijn leven als leidekker ' als duiven geplakt aan een wand die ons nooit zou kunnen vasthouden als onze kleine steun het zou begeven), aan het winderige en regenachtige Holland, aan de burgelijke gedegenheid van Dordrecht, aan de gele lissen aan de Merwede. ( )

Twee Nederlandse mannen raken in 1930 verzeild in Turkije, waar een dubieuze vrouw hun huishouden bestiert ( )

Lieske, Tomas: Dünya: roman, Querido, Amsterdam / Antwerpen 2007
In Dünya vertellen drie van de vier hoofdpersonen het verhaal van een bizarre situatie. Twee Nederlandse jongens leven tijdens de Eerste wereldoorlog als krijgsgevangenen in Turkije en werken aan een zeppelinproject van het Turkse leger. Ze worden min of meer bewaakt door Dünya Şuman, weduwe van een Duitse generaal in Turkse dienst. Zij is uit het mondaine Istanbul verbannen nadat ze op winkeldiefstal was betrapt en wordt de Nederlanders als huishoudster toegewezen.
Maar voor het zo ver is, maken we mee dat de twee vrienden, Simon Krisztián en Otto Beets het ouderlijk huis ontvluchten en naar London trekken. Daar nemen ze van het een op het andere ogenblik dienst bij de Royal Navy en raken als stoker op en Engels oorlogsschip betrokken in de oorlog. Varend door de enge straten op doorgang naar de Zwarte Zee wordt hun boot door het Turkse kustgeschut tot zinken gebracht. De twee worden gered, maar tegelijkertijd zijn ze krijgsgevangene.
Op een onduidelijke manier zijn ze na een tijdje vrij, en leven dan op de rand van het bestaan wonend en zwervend in het onherbergzame achterland van Turkije. Op die zwerftochten passeren ze een dorp waar een pogrom wordt gehouden tegen een niet gewenste minderheid. Uit het brandende huis wordt een baby gered. Krisztián pakt in de verwarring het kind mee. En dan begint het echte grote avontuur. Langs de barre grenzen van het bestaan trekken ze gedrieën verder, de twee mannen en het meisje, Julia. Afgesproken wordt dat Krisztián de vader is. Het leven wordt een stuk beter als Krisztián bij het zeppelin-project wordt betrokken. Ze krijgen dan een huis en even later ook een huishoudster, Dünya. We maken kennis met al de problemen waarmee de opvoeding van een meisje gepaard gaat. Wat zeg je wel, wat niet, en wanneer de echte waarheid?
Julia slaapt bij haar vader, totdat ze zonder zichtbare aanleiding besluit om een eigen kamer te hebben. De climax valt op de dag voor de spannende proefvlucht met de zeppelin. Krisztián ziet zich nu gedwongen Julia de waarheid te vertellen. De vlucht loopt met kleerschuren maar net goed af. Voor hij aan de grond komt wordt het bericht verspreid van de ondergang van de Hindenhurg in New York. Met name bij Dunya ontstaan allerlei misverstanden, over welk schip nu verongelukt is. Uiteindelijk komt alles toch nog goed. Alleen Dünya, die een geweldige ontvangst had voorbereid, waarop zij het stralende middelpunt had moeten zijn, valt uit haar rol van grande dame, als ze Otto de mond snoert, omdat hij in haar ogen op het punt staat het echte verhaal over Julia te verspreiden.
Daarmee is haar enige mogelijkheid nog: verder leven met Julia.
Dünya maakt op de indruk van een knap geschreven wangedrocht. Het knappe zijn bijvoorbeeld de lyrische passages, als Lieske de nachten met zijn dochter beschrijft of als het vaderschap vanuit het ongerijmde wordt beschreven.
Het wangedrocht bestaat in het supergecomponeerde, waardoor het verhaal weer iets van een sprookje krijgt en als roman zijn geloofwaardigheid verliest. De humor is soms hartveroverend, maar verzandt ook nogal eens in een lach-of-ik-schietstijl, vooral bij de verhalen van Dünya en Dr. Paul Grünheim. Dünya wordt wel heel erg als een karikatuur neergezet. En het nooit geschreven Duits-Turks, wordt in een gebroken Duits Nederlands weergegeven. Leuk, maar niet lang. Je vraagt je af of dit allemaal nodig was om de absurditeit van het leven gestalte te geven, wat duidelijk een van de bedoelingen van de schrijver is geweest. Maar met dit soort fratsen lukt dat niet echt. Alsof we de absurditeit ook maar niet al te serieus moeten nemen. Moeten we het Lieske dan wel?
Een knap geschreven wangedrocht. ( )