De luxueuze uitgave van dit boek geeft de indruk dat het hier om een degelijke, definitieve biografie gaat van één van de pioniers van de Belgische arbeidersbeweging. Want zo mag Eduard Anseele (1856-1938) terecht getypeerd worden. Hij lag aan de basis van het enorm succes van de coöperatieve beweging Vooruit in Gent, en bouwde die uit tot een indrukwekkend zakelijk en zelfs industrieel imperium; op politiek vlak gaf hij mee de beslissende stoot aan de vorming van de sociaaldemocratie in ons land, de uitbouw van sociale rechten en de invoering van het algemeen stemrecht. Het is terecht dat er een mooie biografie gewijd wordt aan deze man.
Maar Eric Bauwens geeft meteen toe dat dit zeker niet een definitieve biografie is. Hij heeft zich gebaseerd op al bestaande secundaire literatuur die voornamelijk hagiografisch is. Bauwens geeft een goed overzicht van leven en werk van Anseele, situeert hem in zijn tijd en voegt ook wel op tijd en stond kritische noten toe. Vooral het autoritaire, eigengereide optreden van Anseele wordt in de verf gezet en de mythe rond diens persoon wordt duidelijk afgezet tegen zijn vele bedenkelijke ingrepen, zoals zijn rol als virtuele oorlogsburgemeester in Gent in de Eerste Wereldoorlog, en zijn aandeel in het faillissement van de Bank van de Arbeid in 1934.
Dat neemt niet weg dat dit boek al bij al toch een redelijk brave en wat oppervlakkige indruk geeft. De journalistieke stijl van Bauwens leest vlot weg, maar ondanks het gedetailleerd verhaal blijft de figuur van Anseele zelf nogal vaag. In enkele slothoofdstukken probeert de auteur dat bij te sturen, maar in een nogal schoolmeesterachtige stijl. Wat taalkundige en chronologische slordigheden hadden door een betere redactie vermeden kunnen worden. Toch durf ik dit boek verdienstelijk noemen omdat het een intussen wat vergeten episode uit de Belgische geschiedenis – de uitbouw van de socialistische zuil – weer onder de aandacht brengt. ( )