De Poolse schrijver Wieslaw Mysliwski (° 1932) is een rasverteller die internationaal echt ondergewaardeerd is. Zijn oeuvre is omvangrijk, en dit ‘The horizon’ geldt als één van zijn meesterwerken. Het is een vuistdikke roman waarin ogenschijnlijk weinig spectaculairs gebeurt, maar waarin een slim spel wordt gespeeld met lagen van tijd en ruimte. In dit originele coming-of-age verhaal kijken we constant mee door de ogen van de oudere verteller Piotrek, die vooral scènes uit zijn jeugd in het Polen van de jaren 1940 beschrijft, vertrekkend van een oude foto, met regelmatig uitstapjes naar de 4 decennia die daarop volgen. Vooral de Tweede Wereldoorlog, waarin Polen bezet is door zowel Nazi-Duitsland als het Sovjetleger, keert als achtergrond voortdurend terug. Het gezin van Piotrek is naar het platteland gevlucht en probeert er het beste van te maken, met een erg ziekelijke vader, en een melancholieke moeder, wat ooms en tantes, en 2 ‘voorname’ dames die vooral tango’s dansen, mannelijk gezelschap ontvangen, en de jonge Piotrek doodverwennen. Grote en kleine scènes volgen elkaar, met heel veel dialogen die komen aanvliegen en weer wegwaaien; je vraagt je op een bepaald moment wel af waar het naartoe gaat. Maar zonder dat je je ervan bewust bent, weeft Mysliwski een web van door elkaar wriemelende tijdlagen en plaatsen, waarbij zowel de jongere als de oudere Piotrek telkens de horizon aftast (vandaar de titel). Mysliwski’s vertelstijl is erg breedvoerig-vertellend, soms een beetje té (de zoektocht naar een schoen beslaat tientallen pagina’s). Maar dat wordt gecompenseerd door voortdurende tempowisselingen: soms is de vertelling ratelend, maar dan weer erg verstild. Op het eind vloeien al die lagen, tijden en plaatsen, in een fenomenale eindscène samen. ( )

De jonge Piotr woont met zijn familie op het platteland. Wanneer in de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog het front steeds verder oprukt, komt er een einde aan de landelijke idylle en de geborgenheid. Vader, moeder en Piotr worden geëvacueerd en in een kleine stad ondergebracht bij de mysterieuze dames Poncka, die Piotr in hun verlangen een man van hem te maken de tango leren. Terwijl zijn ouders lijden onder de armoede en nauwelijks aan het nieuwe leven kunnen wennen, wordt Piotr verliefd op een mooi meisje uit de buurt dat prachtig orgel speelt.

Het verhaal is opgeschreven ls een aaneengesloten serie door elkaar heen lopende herinneringen van een kleine jongen in een grote wereld, die eigenlijk maar heel klein is. De liefde van en voor zijn ouders, de romantische bril waarmee hij het achterlijke platteland en de huiselijke mysere beschrijft zijn hartverwarmend. Een positief boek. ( )

Je leest het boek, komt plotseling tot de ontdekking dat je zojuist de laatste bladzijde hebt gelezen, en je begint opnieuw. Beter nog: Mysliwski knipt de leeslamp aan, gaat zitten in de hoek van je kamer en begint de geschiedenis te vertellen van de Poolse jongen Piotr.
Een boek dat de lezer tot luisteraar, en getuige maakt van een schitterende harmonie tussen verhaal en taal.
Hulde ook voor de vertaling ! ( )

2011-06-26 originally entered