Interessante inventarisatie van de beleving van een Nederlandse identiteit door de eeuwen heen. Een eye-opener was de opmerking dat er vanuit de middeleeuwen niet zozeer een oost-west scheidslijn in de identiteit liep tussen de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden, maar dat er eerder sprake is van een identiteitsgrens die van noord naar zuid liep door de beide Nederlanden, waarbij Utrecht een grensstad is. Het oostelijke deel van Nederland is meer op het continent, de Duitse landen georiënteerd - en ook wel als Duitsers werd benoemd, terwijl Holland en Vlaanderen als één werden gezien, waarbij in het buitenland met Vlamingen ook Hollanders werden bedoeld. Pas ver in de negentiende eeuwen begon er sprake te worden van één Nederlandse identiteit. (Beïnvloed door de onderwijsplicht en de militaire dienstplicht) ( )