Rob Wijnberg

Koen vander Meulen versie 27 juli 2014
De Nieuwsfabriek. Hoe media ons wereldbeeld vervormen/Rob Wijnberg / ©2013 /De Bezige Bij Amsterdam / ISBN 978 90 234 77587
Bedenkingen
Rob Wijnberg studeerde filosofie maar begon te werken als journalist bij De Telegraaf en het NRC. Hij was hoofdredacteur van nrc.next van 2010 tot 2012. Hij schrijft vanuit de dagelijkse realiteit van het maken van een krant, en geeft daar fundamentele commentaar bij die helemaal ter zake is.

(p. 79) Op de website van het Algemeen Dagblad staat tegenwoordig onder ieder nieuwsbericht een AD lezerspoll, bestaande uit de vraag: “Wat vindt u van dit nieuws?” Om de meningsvorming een handje te helpen, heeft het de potentiële scala aan opvattingen teruggebracht tot de zes emoties van de AD-mens: fascinerend; grappig; hartverwarmend; ergerlijk; beangstigend; of deprimerend. … Het is de moderne mediacratie in een notendop. Te beginnen bij het niet aflatende bombardement aan willekeurige informatiesnippers, van lijken in Mexico tot het allerlaatste non-nieuws uit Hilversum [Wijnberg is Nederlander] , ongehinderd door enige maatstaf van publiek belang de ether in geslingerd, als krachtvoer in een kippenhok vol doelloos klikkende nieuwsconsumenten op zoek naar permanente afleiding.
(p. 80) Wij zijn inderdaad ons brein, zoals de neuroloog Dick Schwaab stelt, maar dan toch vooral in de primitiefste zin van het woord brein. Niet homo sapiens, maar homo opiniens. Vind nu, denk later.
Eigen commentaar bij dit fragment
Omdat de media vooral hun lezers/ luisteraars/ kijkers aan zich willen binden door op hun emoties in te spelen, is het logisch dat ze vaste categorieën gebruiken om met statistiek in kaart te brengen welke emoties door welk type bericht opgeroepen wordt. Met deze wetenschap proberen ze hun lees-/ luister-/ kijkcijfers op te krikken, in de hoop op meer inkomsten uit advertentie of overheidsdotaties. Soms kan je naast de vaste categorieën ook persoonlijk commentaar ingeven. Meestal is die nietszeggend, gaande van “super cool” tot “oerstom”, of op een manier die niet getuigt van veel nadenken. Wie probeert de wereld te begrijpen zal wel twee keer nadenken voor hij of zij zijn bedenkingen daaronder zou plaatsen.
 
Eigen bedenkingen

Een belangrijk nieuw gegeven is dat de gemiddelde inkomsten van de [Nederlandse] kranten uit advertenties, tussen 2002 en 2012 van 50 % gezakt zijn tot 20 %. Dit is een gevolg van concurrerende nieuwe advertentiekanalen op het internet, en in gratis kranten [in België: Metro op metro en trein; de Zondagskrant bij de bakker]. Dit komt bovenop de concentratie in de media. Holdingmaatschappijen kopen kranten, radio en tv stations op, waarvan ze dan “double digit” winstpercentages eisen. Terwijl ze weinig waarde zien om de bevolking beter te laten begrijpen welke fundamentele veranderingen er aan de gang zijn in de wereld. Daarnaast hebben kranten een structureel probleem met een verloop in de abonnementen van rond de 20 % per jaar. Het is zo klaar als een klontje dat daarom redacties worden ingekrompen, en de journalisten die blijven weinig of geen tijd meer krijgen om nieuws te controleren of achtergronden ervan uit te zoeken om er duiding bij te geven. Dit gebeurt ook bij “kwaliteitskranten”.
Als direct gevolg daarvan werd nieuws korte, over-gesimplifiëerde faits-divers over bekende namen en gezichten van op tv: : royals; filmsterren, populaire sportlui, popidolen, zwaargewichten uit de politiek en BN’s [ in Nederland] of BV’s [in Vlaanderen], plus geselecteerde miserie van over heel de wereld, volgens de formule nieuwswaarde = aantal doden *emotionele afstand tot mijn bed. Of het berichtje waar is, blijkt bijkomstig. Als het maar een smeuïg verhaal is, en de media het voor hun concurrenten kunnen uitbrengen.”Human content” blijkt vaak een codewoord voor roddel te zijn.
Wijnberg ziet nog één uitweg voor mensen die gecontroleerd en maatschappelijk relevant nieuws met duiding willen: een virtuele krant, die geen druk- en distributiekosten heeft , samengesteld door idealistische journalisten. Het kapitaal voor de krant zou bij zijn lezers opgehaald worden. De vraag blijft of er genoeg mensen zijn die bereid zijn om zowel de productiekosten als de investeringen te dragen ook al weten ze dat de aandelen niet gemakkelijk kunnen worden doorverkocht, in het geval ze met recht en reden ontevreden zouden zijn over de kwaliteit van de inhoud.
In België is MO-magazine dit jaar de richting van virtueel publiceren ingeslagen. Het verschijnt nog maar vier keer per jaar op papier. De andere aflevering staan op hun website. Daar kan de lezer ook “dossiers” over een aantal onderwerpen raadplegen, die geregeld bijgewerkt worden, en ook de boekbesprekingen uit MO-magazine.
(recent vb. http://www.mo.be/opinie/een-europees-911-neen-bedankt )
Voor wie zich graag behoorlijk informeert, zijn er gelukkig nog boeken. De redactie van MO-magazine gebruikt die om te filteren welke schrijvers zinnige dingen te vertellen hebben in een interview, en om aanvullende achtergrondinformatie te zoeken. Geregeld modereren de journalisten discussieavonden met de auteurs en geïnteresseerde lezers, waaruit ze meer inzicht puren uit wat er bij hun lezers leeft, dan uit de duurste focusgroep interviews van een marketingbedrijf.
Uit dit soort boeken is veel meer informatie te halen over hoe de wereld in elkaar zit dan door naar nieuws te kijken, te luisteren of erop te klikken.… (más)

Het spuit er uit in dit boek. Rob Wijnberg, filosoof, essayist, columnist en sinds kort hoofdredacteur van nrc-next, beschikt over een zeldzame combinatie van humor, enthousiasme, betrokkenheid, gedrevenheid en wijsgerige kennis van zaken. Daarmee gaat hij actuele problemen te lijf, van de kredietcrisis tot het populisme, van vrijheid tot terreur, en van de wetenschap tot de postmoderne media. En telkens weer blijken daarbij de inzichten en de methoden van oude en nieuwe filosofen relevant. Daarmee is het boek een must voor wie een heldere blik wil ontwikkelen voor wat er gaande is in onze wereld. Met een literatuuropgave, maar geen register.… (más)

"If you don't read the newspaper, you're uninformed. If you do read the newspaper, you're misinformed." De quote van Mark Twain vat De nieuwsfabriek perfect samen. Voormalig nrc.next-hoofdredacteur en filosoof Rob Wijnberg maakt zich - niet onterecht - druk over de manier waarop we vandaag de dag nieuws krijgen voorgeschoteld.
volledige bespreking via http://wraakvandedodo.blogspot.be/2013/04/rob-wijnberg-de-nieuwsfabriek.html… (más)