Arnon GrunbergReseñas

Maand van de filosofie, 2005. Marek van der Jagt, het alter ego van Grunberg, is aan de beurt. Hij vindt een, voor mij, obscure filosoof en schrijft er een essay over. 23 was de goede man toen hij zelfmoord pleegde. Ik heb dit moeten opzoeken, halverwege het lezen van dit essay twijfelde ik zelfs aan zijn bestaan. Als een goed filosoof betaamt komen er flinke vraagstukken op tafel. Het verschil tussen man en vrouw, het bestaan van de joden.

Eerlijkheidshalve moet ik toegeven dat ik het niet heb begrepen. Ik heb mijn best gedaan, alle 96 bladzijden van begin tot eind gelezen, de woorden tot me genomen, maar niet begrepen. Daar baal ik best van, stiekem pretendeer ik best wel slim te zijn, kan ik dus moeilijk accepteren dat ik het niet begrijp. Maar ik ben ook ouder, wijzer en kan beter relativeren. Je kunt niet overal over meepraten, je kunt niet alles weten en dus ook: je kunt niet altijd alles begrijpen. Dan kun je een tweede poging doen, dan kun je meer achtergrondinformatie tot je nemen en alsnog het essay een nieuwe kans geven, maar je kunt ook gewoon verder gaan met je leven en accepteren dat het nooit zal gebeuren.

Dat is best jammer, want de drie titels van Van der Jagt die ik las (alles dus) vond ik goed, de moeite waard, tot discussie oproepend, bij het betere werk van Grunberg. Nu kom ik niet verder dan een aantal mooie zinnen, een aantal nieuwe gedachten. Deze vierde en laatste titel was voor mij dus geen topper. Er zal er geen meer bijkomen, op bladzijde 95 lezen we: ‘Dit is het laatste boek waarop de naam Marek van der Jagt zal prijken. Hij heeft geen functie meer, en daarmee ook geen identiteit. Hij moet doen wat ik nog niet kan: sterven.’ Een achteloze mededeling aan het eind van het boek.

Citaat: “De romanschrijver creëert een mythe waarmee de lezer zich zou moeten kunnen identificeren. Dat zal soms meer, soms minder moeite van de lezer kosten. Identificatie betekent hier niets anders dan empathie, dat wil zeggen de mogelijkheid om je voor te stellen dat jij de ander bent. Zowel de goede als slechte romans bestaan dankzij deze empathie. Overigens denk ik niet dat de empathie van de lezer ertoe zal bijdragen dat hij empatischer mens wordt. De opvoedende functie van de roman is ook een mythe.” (p.37)

Just a little book, but plenty to talk. I read this one in the bus on my way to Spain. The students laughed at me, as I fell asleep at some point with the book on me, they saw the front page, a naked lady seen from the back. The hardly visible nipple, she's half turned, caused a bit of a stir amongst them.

It was hardly an investment. In the 'boekenweek' this essay was a bargain. Van der Jagt lives in Vienna, though not everybody is convinced that he is who he claims to be. He wrote a novel, his second novel is due to appear. Many critics thought they recognised Arnon Grunberg in him. Only yesterday, I read an article in the paper that there was proof of their hypothesis. According to a group of Italian mathematicians, Van der Jagt is Grunberg. Apparently, the structure of his words can be analysed by foreigners, although they cannot speak the language. Allow me to remain sceptical.

Whatever the case, I enjoyed reading this book. Van der Jagt does a lot of self analysis in this essay, his search for love, or better sex, turns out to be a quest for power. He decides to treat his father as a guinea pig. He wants to have absolute control over everyone in his life. He wants to rule their lives. He has a few relationships, though the importance of them is clear when he doesn't even name them. An initial or a profession is how he describes them. He is a born adulterer. Throughout the essay, it becomes clearer what a psychopath he is. It makes for interesting reading and funny statements. The idea that a large penis is there to clear out the womb from other semen, is an original one (at least for me). I enjoyed reading this book.

One of my students read it on the way home from Spain. She was shocked. By that time several were lining up for the little book. The only one who finished it still occasionally mentions the name of the author. I shan't tell you exactly her idea what she wants to do, should she meet him. Some others read a page at random. How they managed to select page 32 remains another question. The statement: "Survival means the destruction of the opponent. In this vagina, this black hole, in this lovely hell there is no room for the both of us." The reaction of 17-year-old girls wasn't surprising. Perhaps when they grow up they see a deeper truth instead of just some vulgar language. Perhaps not. However, isn't that the force of literature?

Omdat Grunberg een tijdje dit pseudoniem gebruikte, kon het dat hij twee keer een debutantenprijs won. Toch waren er al snel geleerden die doorhadden dat hij achter deze schuilnaam moest zitten. Uiteindelijk gaf hij het toe. Al had hij voor experts al dermate veel hints gegeven dat achteraf iedereen beweerde het meteen al begrepen te hebben.

Dit is het derde boek dat ik lees van ‘van der Jagt’. En op de een of andere manier kan ik niet aan de indruk ontkomen dat Grunberg dit pseudoniem heeft bedacht om alle verknipte seksuele fantasieën zich af te kunnen schrijven. Dit bleek overduidelijk in Monogaam, maar zeker ook weer in dit boek. Er zit ook duidelijk een provocatie in verwerkt. Want Francois, hoofdpersoon uit dit boek, heeft een zo overduidelijke fascinatie voor zijn moeder, dat Oedipuscomplex een onderschatting lijkt.

En omdat vader nooit in beeld is, reist kleine Francois, die langzaam groter wordt, met moeders van plaats naar plaats, vluchtend voor het verleden, op weg naar, ja wat eigenlijk? Van Heidelberg naar Baden Baden, via Straatsburg naar Goslar en diverse plekken kort tussendoor. Tot slot Stuttgart en Gstaad, zoals de titel van het boek al aangaf. Moeders werkt meestal als kamermeisje, Francois moet mee. Zelfs nadat hij volwassen is geworden, kan hij niet anders dan meegaan. De band met zijn Mathilde is zo sterk, hij heeft geen keus.

Zij moet hem alleen opvoeden, werkt daarvoor hard, maar steelt ook veel, van hotelgasten en winkels, het lijkt een verslaving. Goedpraten kan ze het, ze hebben het niet breed, maar de kick van het jatten lijkt minstens zo belangrijk. Dat Francois verknipt raakt, is niet meer dan logisch. Zijn beeld van de mensheid is gekleurd, hij heeft geen idee hoe het er in ‘de echte wereld’ aan toegaat. Zodra er ook maar iets mis gaat, neemt Mathilde hem weer mee naar een andere plek. Hij doet zich voor als tandarts, komt daar zelfs lang mee weg.

In Gstaad loopt het echt uit de hand. Francois wordt al snel een onmisbare kracht in het mondaine oord. Van skileraar werkt hij zich op tot sommelier, een functie waarin hij veel meer moet adviseren dan welke wijn bij welk gerecht past. Maar uiteindelijk gaat het mis. Zozeer mis, dat vluchten – een natuurlijk instinct - eigenlijk geen zin meer heeft. En de conclusie wordt mooi samengevat in de allerlaatste zin: ‘Niemand heeft recht op de waarheid.’

Van der Jagt bestaat niet meer. Hij heeft in totaal vijf boeken uitgebracht onder deze naam. Beide romans heb ik ondertussen gelezen. Het zijn zeker geen slechte boeken. Maar was ik bij de boekenweeknovelle ‘Monogaam’ nog geamuseerd door de afwijkende gedachtegang van de hoofdpersoon, in ‘Gstaad 95-98’ vind ik het gewoon irritant. Niet elke slechterik in de literatuur hoeft levend te worden, begrepen te worden, maar de absurde draai die Francois maakt, kan en wil ik niet volgen. Sterker nog, ik stoor me er aan. Misschien is dat juist wel de bedoeling van Grunberg. Misschien is dat juist de reden dat hij dit soort absurde karakters juist in boeken van zijn alter ego verstopt, niet in zijn eigen romans. Al moet ik zeggen, dat ook daar de vreemdste seksuele afwijkingen als normaal worden gepresenteerd.

Citaat: “Ik keek zo goed als ik kon. Het vlees was roze als altijd. En daar waar het de kleur had van rauw koeienvlees, had het ook deze ochtend die kleur. ‘Maak me open,’ zei ze. (...) Ze pakte mijn rechterhand en duwde die naar binnen.” (blz. 99)

Ooit las ik een boekenweekessay getiteld ‘Monogaam’. Erg interessant. Niet dat ik er zo weg van was, maar het was wel een boekje dat aanleiding gaf tot discussie met andere lezers, wat voor mij een goed teken is. Pas later werd bekend dat Van der Jagt een pseudoniem was van Arnon Grunberg. Hij won op deze manier twee keer een debutantenprijs. Of dat eerlijk was of niet, dat moet hij zelf maar bepalen.

Dit boek, goed voor een prijs dus, stond daarna te wachten in mijn boekenkast. Eindelijk las ik het. Net als bij andere boeken van Grunberg leest het verhaal lekker vlot. Dat hoeft niet altijd een pre te zijn, maar het helpt wel. Het verhaal zelf stelt eigenlijk minder voor. Sterker nog, ik denk dat ik dit boek met de helft van de bladzijden ook nog had begrepen.

Centraal thema is de zoektocht van de schrijver naar een ‘amor fou’. Het wordt een obsessie voor hem, zeker na zijn ontmoeting met 2 Luxemburgse meisjes. Een bibliothecaresse volgt, zij ontmaagdt hem. Zijn obsessie verdwijnt niet. Ondertussen bepaalt het leven van zijn moeder, die er vele minnaars op na houdt, het gezinsleven. Aan het eind denkt hij overigens wel zijn ‘amor fou’ gevonden.

Van der Jagt bestaat ondertussen nu niet meer, Grunberg schrijft weer alleen maar onder zijn eigen naam. Een andere roman staat nog op zijn naam. Misschien moet ik die ook maar lezen om een goed oordeel te kunnen vormen over de kortstondige carrière van Van der Jagt.

Short novel, especially published during the Dutch ‘boekenweek’, week of the book. Jean Baptist Warnke, a Dutch diplomat in Lima, Peru, finds himself in an affair with a young local girl. He doesn’t notice he is being used, but his life is falling apart even without that knowledge. The guerrilla action on the Japanese embassy is the end of their affair. The next time he sees her, she is dead on television. His marriage ends as well.

A lot of insight in his mind. Quick read. Not bad. Not memorable either.

Al vele jaren lees ik trouw vele boeken van Grunberg (al verbaasde ik me zelf toen ik terugzocht en zag dat het al bijna zeven jaar geleden was dat ik een boek van hem las). Sommige zijn leuk. Soms zelfs erg leuk. Maar ik ben er nog steeds niet van overtuigd dat Grunberg de grootheid is die velen, waaronder hijzelf, in hem zien. Zo ook met dit boek. Winnaar van de Ako-literatuurprijs 2004, volgens de cover ‘een boek dat je niet kunt lezen zonder geraakt te worden’. Het zal weer aan mij liggen, maar het is mij gelukt. Ik heb een leuk boek gelezen, maar ik werd niet geraakt.

Natuurlijk, de triestheid van de situatie, de onmogelijkheid van de mensheid om daadwerkelijke diepe relaties op te bouwen, de zwarte humor, alles komt voorbij in dit boek. Maar geraakt? De asielzoeker die het boek de titel geeft, is niet de belangrijkste figuur van het verhaal. Op zijn hoogst heeft hij een belangrijke bijrol, maar zelfs daarin blijft hij verrassend eendimensionaal.

Het verhaal draait vooral om Beck en zijn vrouw die een vreemde liefdeloze relatie hebben. Terwijl zijn vrouw boven in bed ligt met de asielzoeker, die door haar uit medeleven is meegenomen, ligt hij beneden op een stretcher. Sterker nog, hij is getuige van hun huwelijk, want ook al noemt hij haar ‘mijn vrouw’, getrouwd waren ze niet.

Ondertussen bezoekt hij regelmatig hetzelfde bordeel, waar hij sex koopt, maar eigenlijk liefde zoekt. Al is de aandacht voor hem eigenlijk al genoeg. Beck is een typische hoofdfiguur in Grunbergromans wat mij betreft. Ietwat verknipt, wel intelligent, maar emotieloos en een eeuwige buitenstaander. Misschien zit er wel wat autobiografisch in hem, iets waarvan ik Grunberg nog niet eerder verdacht heb.

Wat mij betreft is Grunberg een goede schrijver, maar nog zeker niet een van de opvolgers van de grote drie der Nederlandse literatuur, ondertussen alle drie van ons heengegaan. Maar tegelijkertijd zal ik geen moment twijfelen om een volgend boek van hem te lezen, er staan er in mijn kast al wat klaar die ik nog niet gelezen heb. Misschien Tirza?

Citaat: “Ik wil hetzelfde van jou als jij van de mensen die je mogelijkheden wilt bieden. Ik wil jou mogelijkheden bieden, ik wil dat je je dromen najaagt, en dat je dat lukt. Zolang jij gelukkig bent, ben ik minder schuldig. Door jou voel ik me nog een beetje mens, dat is niet veel, maar als er verder niets is, is dat al heel wat.” (blz. 111)

Grunberg is one of the young authors who have risen fast during the second half of the nineties. He actually lives in NY, his books are popular amongst school kids, who were bored with artsy fartsy literature and enjoy his straight forward writing, that has much more in it than several of them realise. His debut novel 'Blue Mondays' was translated into at least a dozen languages and praised loud by well-known critics. It's the only book by him I haven't read yet, so I can't judge myself. He was compared with Salinger and Kerouac. One could choose worse comparisons.

Figuranten is a story about three friends. The main character Ewald Krieg, his friend Broccoli and a girl from Argentina, Elvira. The three of them decide to become stars. They invent several ways of doing so, but apart from the occasional sidekick role in small plays or promotional films, they can't find a real way to become famous. They live on the money Broccoli's dad has. In the meantime they hang around the in places, walk the streets, buy Italian papers, not to read them, but because it is good for their image and invent more incredible projects. They practise their 'De Niro'-looks, the world always needs De Niro's, so they will be the next ones.

Obviously nothing really happens, hence the Salinger comparison I guess, but it is still good as I am eager to find out what won't happen next. I enjoyed reading it, don't know if it has been translated yet. I am still not convinced though that Grunberg is the best the Dutch have to offer. I can come up with a few other names, who haven't been translated yet that, in my humble opinion, deserve that praise more than he does. But I am looking forward to his next book anyway.

A Dutch book I bumped into, I'm sure I've got it at home, but read it in an hour and a half anyway. Interesting story about two brothers growing up in New York, though they are obviously not natives. They are being raised by their mother only. They fall in love with the same girl and everything goes from there. Easy read, given away during the Dutch 'bookweek' a week in which books are promoted and you get a free book when you spend enough money. Being asked to write that story is an honour for every author.

Sometimes when you lift a book, it seems really good. However, as soon as you start, you know that idea is a mistake. A tragedy written in poems. A whole story, but also a collection of poetry. It is difficult to get the correct mind to judge this book. How do I read it? Reading every chapter/poem as a separate one makes it easy to look at the poetry side, but you lose the story. I chose to read it as a story, though oddly told. That way at least I got the point of the book, at least the story. I'm not sure why Grunberg chose to tell his story in verses. It's not as if he knew plenty of rhyming words to use, it's modern poetry, the easy way, at least in my opinion. Don't get me wrong, I do write that way myself occasionally, I wouldn't condemn him for it. But in my humble opinion in this book, the style doesn't add to the story. This, if you chose to do it differently, should be the case.

Enough said about that. The story is not bad. An impossible love between the writer and whore C. Both in Manhattan and at JFK airport. Several times, she misses her flight, she nearly lives near a gate. The impossibility is visible in every step of their actions, but in the meantime, they still look out for each other, they can't let go. Interesting to see the process happening.

Not his best book, although I haven't read all of the yet. Don't know if it has been translated yet. Given the fact that he lives in NY, I guess it will have been by now.

Zonder enige twijfel is Grunberg een van de beste schrijvers die het Nederlands taalgebied op dit moment kent. Zijn column op de voorpagina van de Volkskrant is regelmatig stof tot nadenken, voer voor discussie. In de loop der jaren las ik meerdere boeken van hem, maar ik merk ook aan mezelf dat ik er steeds minder zin in heb, dat ik wel boeken aanschaf, maar ze eerst in de kast zet.

Tirza werd geprezen, kreeg vele positieve recensies, werd verfilmd. Die moest ik dus zeker lezen. De voorkant is suggestief, maar niet representatief voor het verhaal. En al snel had ik ook door dat niet dochter Tirza de hoofdfiguur is van het boek dat naar haar vernoemd is, maar haar vader. Vader heeft twee dochters, maar blijkt al snel geobsedeerd door Tirza. Zeker als zijn vrouw ervan door gaat met haar jeugdliefde, is zijn liefde voor zijn dochter alles wat hij nog overheeft. Nu kan ik me daar iets voorstellen, maar Grunberg zou Grunberg niet zijn als hij daar geen bizarre draai aan weet te geven.

Op een dag komt dochterlief thuis met een nieuwe vriend, in de ogen van vader lijkt hij als twee druppels water op Mohammed Atta. Het lukt hem maar niet het verschil te zien tussen de liefde van Tirza en de vliegtuigkaper. Dit was niet wat hij in gedachten had voor zijn oogappel. Hij zwerft overdag op Schiphol, nadat hij op zijn werk niet meer nodig bleek. Met behoud van salaris mag hij zijn pensioen halen, maar thuis zitten durft hij niet, past in zijn beleving niet bij hem.

In het laatste deel van het boek is Tirza verdwenen. Hofmeester reist naar Namibië om zijn dochter te zoeken. Hij krijgt een klein meisje achter zich aan, hij weet niet hoe hij van haar af moet komen, raakt zelfs aan haar gehecht. Maar uiteindelijk vindt hij zijn dochter niet terug en keert gedesillusioneerd terug naar Nederland.

Tirza is een mooi verhaal over een obsessieve liefde, waarin als zo vaak in Grunbergs boeken de menselijke tekortkomingen zorgen voor vreemde gebeurtenissen, rare draaien in het verhaal, die echter nooit gekunsteld overkomen.

Citaat: “Nou en? Ik weet dat het mijn dochter is. Moet ik daarom dingen zien die er niet zijn? Ze heeft geen tieten, klaar. En om je de waarheid te zeggen, ik kan haar niet uitstaan. Ik weet dat een moeder dat niet hoort te zeggen, dat dit vreselijk is, en slecht, en misschien is het dat ook wel, misschien ben ik vreselijk en slecht, maar het is de waarheid, ik kan haar niet uitstaan. Ze heeft zich ontpopt als een heksje, ze was het al, als peuter. Ze is evil. En ze heeft me nooit gemogen, Jorgen. Nooit. Niet eens als baby.” (p.147)

Dikke boeken kun je ook digitaal lezen. Al heeft het aantal bladzijden soms meer te maken met het lettertype en -grootte dan met de daadwerkelijke bladzijden. Een schermpje is per definitie minder dan een bladzijde. Op boekensites maar op zoek naar het werkelijk aantal bladzijden dan. Ik wil toch graag bijhouden hoeveel ik lees.

Grunberg is ook iemand die graag dikke boeken schrijft. Maar hij doet dat met een hoger tempo dan bijvoorbeeld Irving, terwijl de researchfase van hem vaak intensiever is. Ook gevarieerder overigens. Dat maakt hem niet per definitie een betere schrijver, wel een veelzijdiger. Want als je naast dikke romans ook nog tijd hebt om columns, essays, korte verhalen en weet ik wat nog meer te schrijven, dan ben je in ieder geval een groot schrijver.

Maar de kwaliteit varieert ook meer dan bij Irving. Soms word ik compleet het boek in getrokken, dan weer kabbelt het en heb je halverwege nog steeds niet door waar het om draait. Huid en haar valt in die tweede categorie. Natuurlijk zijn de disfunctionele relaties, zoals wel vaker bij Grunberg, bepalend voor het verhaal. Maar een mengelmoes van langeafstand relaties, buitenechtelijke relaties, verboden relaties, homoseksuele buitenechtelijke relaties, aflopende relaties en kabbelende relaties maken niet automatisch een goed verhaal. Genoeg om het uit te lezen, maar niet prikkelend genoeg om een half jaar na lezing nog terug te vertellen. En bij een echt goed boek is dat meestal geen enkel probleem. Maar goed, ook deze heb ik uitgelezen, de ondergrens van Grunberg is hoog genoeg.

Citaat: “De mens is veranderlijk. Ik weet hoe mannen zijn. Ze houden er niet van als andere mannen halfnaakt door hun huis lopen. En ze lijken het aan te voelen. Dan zeggen ze, ik ga mijn vrouw verrassen met een bloemetje, maar in werkelijkheid willen ze alleen maar kijken of er niet een of andere man halfnaakt door het huis scharrelt.” (137/301)

Horrible, depressing book about a young man who, apparently, doesn't know love due to his tragic youth. Yuck.

gelezen voor de boekenlijst en vond het toen behoorlijk kinderachtig

De fictie van de buitenplaats. Over het komen en gaan van elites is a small collection of short essays about mansions and countryhouses. While the essays convey some interesting ideas and notions, the publication is of very limited interest.

The contributers are mostly young writers and essayists. They share a dislike and disgruntlement both for the elites in the past, who built the mansions, and the modern day elites who transform these masions into B&B and resorts to escape modern life.

Most essays are very, very short (just 2 or 3 pages) and contain but fleeting observations. Grunberg's observations about Kleist's Michael Kohlhaas hardly seem to bear on the overall topic of the book.

The short essays by Hanneke Ronnes about Audrey Hepburn and Belle van Zuylen is among the most interesting contributions.

Heel mooi boek

Eerste kennismaking met AG

Kellemetlen olvasmány. De milyen is lehetne egy könyv, amiben fejezeteken keresztül vagyunk kénytelenek elmerülni egy balul elsült körülmetélés ocsmány és fájdalmas következményeiben? Ehhez képest Zolát legjobb formájában is olyan olvasni, mint Vivaldit hallgatni és bonbont eszegetni közben, mert ez már nem is naturalizmus, ez hipernaturalizmus. Itt eufemizmus azzal jönni, hogy az író kimozgat minket a komfortzónánkból - helyesebb úgy megfogalmazni, hogy amennyiben a komfortzónánk egy kádnyi forró habfürdő, amiben relaxálni szoktunk, akkor Grunberg ezt a habfürdőt rothadó döglött halakkal és hatnapos napon érlelt csirkebelsőséggel pakolja tele.

Nyilván a történet is, ahogy mondani szokás: provokatív. Xavier, egy buzgó és hithű SS unokája elhatározza, hogy meg fogja vigasztalni a zsidókat, vagy ha úgy tetszik, ő lesz a Messiásuk. (Vagy ha nem tetszik úgy, akkor is.) De hogy lehet megvigasztalni egy népet, kérdezzük mi a földhözragadt elménkkel? Hm, hát ezt nehéz megmagyarázni. Mindenesetre a Mein Kampf jiddisre fordítása része kell legyen a tervnek, legalábbis Xavier szerint, aki (mint a fanatikusok általában) mesterien hidalja át a logikán tátongó szakadékokat pusztán az akarat erejével. Tekinthetjük ezt egyfajta tanmesének is a megszállottságról, amely a saját képére formálja a valóságot, és ami képes bármilyen pozitív célból embertelen őrületet előállítani.

Technikailag ez egy szatíra alapanyaga, és valóban, a szereplők karikatúraszerűsége, a groteszk helyzetek mind-mind arra utalnak, hogy Grunbergtől nem áll távol a műfaj. De ha szatíra is, végtelenül kellemetlen. Ennek elsődleges oka, azt hiszem, Grunberg stílusa, ez az érzelemmentes, távolságtartó nyelv. Úgy ábrázolja az erőszakot, úgy mondatja el szereplőivel a legszörnyűbb ideákat is, hogy azokat megfosztja minden erkölcsi vonatkozásuktól, mintha a tetteknek, gondolatoknak nem lenne morális értelemben következménye. Mintha nem is emberekről, hanem mondjuk hangyákról lenne szó. Ezzel tudatosan veszi el az olvasótól az azonosulás lehetőségét, mert egy hangyákról szóló könyvben szeretni a szereplőket csak akkor lehet, ha magunkat sem embernek, hanem hangyának tekintjük. Ami viszont valami kényelmetlen, viszkető érzéssel jár. Mintha hideg, idegen térben kóvályognánk, a kabátunk meg otthon maradt.

Een jonge vrouw kijkt terug op een vreemde periode in haar leven en de bijzondere mensen die daarin een hoofdrol speelden½

Het begin was nog wel leuk, maar daarna had ik niet echt het idee dat er nog ontwikkeling in het verhaal en/of de karakters kwam. De persoon die nog het meest ontwikkelde tijdens het verhaal was de zes maanden zwangere vrouw die later 8,5 maand zwanger was.

3,5 sterren.½

Most readers seem to say something like "I didn't enjoy this, but I can understand why other people like it" — I was going to say something like that as well, but I have a suspicion that the only person who really got any pleasure out of this book is Arnon Grunberg. It's clever, often witty, and written with careful attention to nuances of language, but it's about 270 pages too long(*).

It's the semi-autobiographical story of an unpleasant, self-hating teenager who grows up to have the sort of self-centered, wasteful adult life that unpleasant, self-hating teenagers fantasise about, spending his time drinking, hanging around with people who hang around in bars, and having sex with prostitutes, none of which seems to give him any pleasure at all. Maybe it's meant to be a witty illustration of how hard it is to be a rebel when nothing is really forbidden, but it felt more like a sustained whinge about how terrible life is from someone who had never bothered to try to do anything to change that.

---

(*) My copy has 271 pages of text

I think this is the first Dutch novel I have read. And what a read.

Our protagonist is Jorgen Hofmeester, a man coming close to 60 years of age, living with daughter Tirza. His wife has recently returned after walking out three years previously. His older daughter is away in college.

Tirza is the name of the book because she is the focus of Hofmeester's attention. He lauds her in public, always calling her "brilliant, brilliant". But at the heart of his love for Tirza is his love for himself.

It is hard to like Hofmeester. He obsesses on wrongs done to him while cookikng up ways to spin his own shortcomings. I had to feel some sympathy for him when his wife first spoke, though. She has her own protective defenses down pat, and skewering him comes first. The only one who seems to be genuine in her love is Tirza, and is she really?

The book is funny in its tragic way, but it made my stomach turn because of Hofmeester's innate tendencies to do the wrong thing. It drew me in regardless, and I was completely unprepared for the ending.

Gruwelijk prachtig. Stevige plot. Straf verhaal en toch geloofwaardig, vanwege de meesterlijke karakterschets van de hoofdfiguur.

Robert G. Mehlman, Mitte Dreißig, steht zwischen drei Frauen und vor dem Bankrott. Galgenhumor ist seine letzte Überlebenschance. Auch dann, wenn er statt Gefühlen nur noch einen Phantomschmerz empfindet...

Gedachten onder het lezen:
Bizar. Ongewone moraal van ik-personage (Beck). Alle ervaringen mogen. Hij heeft dode verhouding met vrouwlijke huisgenoot. Asielzoeker in huis, doet beleefd, teken van ongemak. Natuurlijk blijftie lang. Vrouw trok logische conclusie. Als jij, dan ik ook, en je geeft toch niet om vreemdgaan?
Ook in Eilat.
- Bizar en daarom grappig. Maar heb ik nu zin in dèze bizarheid? Vanuit RR snap ik het, zou hem horen lachen. Situatie heeft iets van 'Little Britain'.
- Regelmatig zijn er passages waar ik de Grunberg hoor die op de radio zijn stukjes laat uitspreekt, een uitgewerkte gedachte. Juist met die stukjes op de radio heb Ìk Grunberg ontdekt, wist ik dat hij goed was. (Ik heb met mijn nagel in de kantlijn inkepingen gemaakt om ze terug te kunen vinden.) = Dus die stukjes zijn goed. ik mis de stem, al; hoor ik die tegelijkertijd vaag bij het lezen.
- Ik ben op pagina 157 en weet nog steeds niet waarom deze foto op de voorkant staat. - Duidelijk gefotoshopte ogen en mond, zo groot en scherp. De textuur van huid en haar heeft ook iets vreemds, je ziet elk haartje. (fotograaf:Robert Klebenow)
- Totnutoe vind ik de stukken in het heden leuker dan die in Eilat, het geeft wel verduidelijking, of zeg je duiding, (later: nee) aan het verhaal met de asielzoeker.
- Bizar? Of consequent doorgetrokken deel van iemands eigenlijke beleving? 'Een hoofdpersoon moet iets overdrevens hebben (of beter woord), is anders niet interressant' hoorde ik vandaag.
- blz 166 (Eilat) "Voor het eerst betrapte hij zich op de gedachte dat hij zou willen dat er iemand, in haar leven, verscheen die iets kon wat hij niet kon: haar gelukkig maken." - verbinding met verhaal met asielzoeker.

Stukje inhoud: in het bordeel, pardon, 'salon' waar uitbaatster dol op hem is; frustreert Sosha hem, steekt haar een oog uit. Mag met sisser weg van bureau de police. - komt moeilijk bij zijn verklaring. Idiote cactus en honing in thee,'ik wil netjes en nauwkeurig zijn'. Thuis eerst vrouw onverschillig, ziet zijn verhaal voor verzinsel aan. Vindt het dan heel wat dat zij opeens na jaren te weten komt dat haar 'man' bijna elke dag naar bordeel gaat. Soort ruzie maar slapen gewoon beiden in eigen bed. Want hij is toch niet opeens zelf veranderd.blz 237.
Aan het eind van het boek komen wat zaken samen, dit gedeelte is daar een onderdeel van.

Uit.
Ik heb verder niet veel over de filosofie nagedacht, hoofdpersoon blijft, behalve in wat zorgen voor vrouw en asielzoeker (toch mooie kernwaarden) volharden in het nutteloze. Ik neem het boek als een aaneenschakeling van bizarre scènes, die samen ook een uitzonderlijk, maar mogelijk leven beschrijven. RR vond de vergelijking met 'Little Britain' treffend.
Het letterlijke antwoorden op vragen (wat ik doodnormaal vind) door ik-personage brengt hem nog bijna in moeilijkheden en zet wat kritiek neer over hoe sommige media hun eigen sappige verhalen maken.

Omslagfoto is niet opgehelderd.

Mooi vind ik dat het hoofdstuk dat ze uit Eilat vertrekken net na het hoofdstuk komt waar ze na de vakantie in Frankrijk ook naar Göttingen gaan.
Het boek is hermetisch, alles blijkt nodig te zijn geweest om op te schrijven. Ook bijv. dat hij toestemt om zijn Yab-Yumverhaal, waar hij niet meer achterstaat, te laten herpubliceren.
In totaal vond ik mijn tweede Grunberg net wat minder meeslepend en hilarisch dan [Figuranten].

blz. 166: paradoxaal:
"Voor het eerst betrapte hij zich op de gedachte dat hij zou willen dater iemand in hun leven verscheen , in haar leven, die zou doen wat híj niet kon: haar gelukkig maken. Haar zwaarte wegnemen, haar pijn. Een belachelijke veronderstelling natuurlijk, dat je verantwoordelijk bent voor het geluk vn anderen, maar hij kon zich van die gedachte niet losmaken."

fragmenten bij CK½