Mikhail ZoshchenkoReseñas

I must admit that I had never heard of Soviet writer Mikhail Zoshchenko (1894-1958) prior to coming across this book on NetGalley. I may be forgiven for this, given the dearth of translation of his works into English. It turns out that Zoshchenko’s short stories made him very popular with the public in the 1920s, but their peculiar brand of humour rendered their politics too ambiguous for the tastes of the regime. He weathered the frowns of the authorities for several years until he was expelled from the Soviet Writers’ Union in 1946 – a blow to his reputation and his health.

Mikhail Zoshchenko’s Sentimental Tales resorts to a technique which had been used by other Russian authors, including Gogol and Pushkin in works such as [b:Tales of Belkin|6697972|Tales of Belkin|Alexander Pushkin|https://images.gr-assets.com/books/1320559853s/6697972.jpg|50747166] and "A History of the Village of Goryukhino”. In a meta-fictional approach which seems to foreshadow postmodern techniques, the stories are allegedly written by one Kolenkorov, a mediocre writer who strives, with limited success, to conform to the ideals of a “model Soviet artist”. As a result, the narration is deliberately clunky, replete with irrelevant details, overblown metaphors and inconsequential asides. This provides much of the humour, but it also serves as a cover for Zoshchenko. Melodramatic tales of tragic, unrequited love – which otherwise might have been considered too “sentimental” – are camouflaged by this comedic approach. More importantly, the farcical elements allow Zoshchenko to get away with biting social satire.

Such works need a sensitive translator to do them justice – hats off to Boris Dralyuk (who has already shown his mettle in other challenging translations for Penguin, Maclehouse Press and Pushkin Press amongst others). He manages to transpose the particular wit of Zoshchenko into English, making it accessible to us despite the differences in language and culture.

De auteur zoekt oplossingen voor zijn psychische problemen die zich uiten in zijn dromen. Vandaar gaat hij over naar de psychische problemen van bekende schrivers als Gogol en E A Poe om te belanden bij de houding van de mens tegenover de dood.

Hoewel hij tenslotte werd verguisd door het Sovjetregime geeft hij in dit boek zijn naïeve verering van het communisme weer.

Boeken van Russische schrijvers, bij voorkeur van exemplaren die in ongenade vielen bij de Sovjet-dictatuur: ik verzamel ze al vrij lang. Ik kan niet meer zeggen waar ik dit 'Vertel mij wat, kameraad!' van Zosjtsjenko tegen kwam, maar gezien er niks in staat dat verwijst naar een bibliotheek, is de kans vrij groot dat ik het vond - en dus kocht - in een kringwinkel.

En eerlijk gezegd, dit keer dacht ik dat ik békocht was, al was het dan ongetwijfeld niet voor veel geld. De stijl van Zosjtsjenko bevalt me namelijk echt niet. Al heeft de vertaler, C.J. Pouw, daar dan een verklaring voor: "De essentie van Zosjtsjenko's stijl moet, wat zijn satirische schetsen betreft, zeker niet gezocht worden in allerlei spitsvondige woordspelingen, noch in bepaalde, het leedvermaak dienende vondsten op het gebied van de volksetymologie, noch ook op de eerste plaats in enig ander vertoon van milieucoloriet, al dan niet onderstreept door een afwijkende, 'sfeerwekkende' spelling ('voader', 'bennen', 'kennen ( voor 'kannen'). De essentie ervan schuilt in het totaal van alle met zoveel schaamteloos aplomb vertoonde blunders en lompheden. Dát maakt wat de verteller - voor een juiste volvoering van zijn satirische opdracht - in eerste instantie moet zijn: een onnozele hals, wiens uitspraken slechts op 'toevallige versprekingen' zouden berusten. In dat kader fungeren de binnenstebuiten gedraaide, aan de omgangstaal appellerende syntaxis; de talloze verhaspelingen van woorden ('uitgevloerd' als contaminatie van 'gevloerd' en 'uitgeteld'), van zinnen of uitdrukkingen ('een veeg aan de wand') tot op het niveau van hele jargons ('iemand in het ongerede hengsten') aan toe; de hakkelende en telkens door stopwoordjes ('dus', 'natuurlijk', 'zeg maar') onderbroken zinnen; de combinaties van qua gebruiksniveau onverenigbare woorden ('Jij, uwe majesteit, staat hier afgebeeld.') Een en ander tegen de achtergrond van een vaak even plastisch als in-en-in burgerlijk lexicon ('goeie goed', 'blieven', 'in de spulletjes' enzovoort) en - niet te vergeten - de nu eens zwierig-enthousiast, dan weer gedempter en bijna samenzweerderig klinkende, maar in alle gevallen even persoonlijke en eigenwijze intonatie van de verteller. (...) Deze benadering is ook zoveel mogelijk voor de 'stijl' van de Nederlandse versie aangehouden. In hoeverre een en ander tot een geloofwaardig resultaat heeft geleid, moet de vertaler helaas aan de lezer ter beoordeling overlaten."

Wel, ondergetekende zou zich al na ongeveer een halve minuut doodergeren als hij met iemand in gesprek raakte die er zo'n stijl op nahield en binnen de twee minuten zorgen dat hij weg kwam. Als die stijl in een boek geïmiteerd wordt, wen ik daar evenmin aan en heb ik de neiging dat boek verticaal te klasseren. Ik heb dat alléén maar niet gedaan omdat ik nu eenmaal over een bovenmenselijk doorzettingsvermogen beschik en bleef hopen dat die stijl niet de hele tijd zou aangehouden worden. Als het nawoord van de vertaler een voorwoord was geweest, had ik beter geweten en was ik misschien niet eens aan het boek begonnen.

En dat ondanks het feit dat de vertaler er in dat nawoord niet náást schiet: "Deze graad van aanbidding [vertaler stelt dat Zosjtsjenko "indertijd door een heel volk werd gekoesterd", nvdr] is in onze cultuurtraditie te exclusief voorbehouden aan artiesten, wier meest opmerkelijke prestaties - het museaal exposeren van zijn laatstleden stoelgang, het voor de camera's opzitten van een veelspan blonde slavinnen (het TROS-lid stijvend in zijn hang naar kunst) of zelfmoord - gewoonlijk buiten het eigenlijke vakgebied te bewonderen vallen. De bekende volkswijsheid dat genialiteit aan krankzinnigheid grenst, heeft te onzent menigeen doen besluiten zijn carrière van genie zekerheidshalve als imbeciel aan te vangen."

Dat koesteren van Zosjtsjenko is trouwens iets eigenaardigs. Ja, hij was in den beginne een satiricus, maar hij werd al héél snel een lafaard. Zoals zovelen, dat is waar en geen van ons kan met zekerheid zeggen dat hij anders zou zijn als hij leefde onder een dictatuur (ik ben er vrij zeker van dat we - zoals historisch gezien algemeen is - bijna allemaal zouden plooien), maar toch: "Zosjtsjenko valt, als een van de weinigen onder hen [collega-satirici, nvdr], de eer te beurt zijn eigen roemloos einde met bijna een kwart eeuw te mogen overleven". Hij probeert "op aandoenlijk onbeholpen wijze gehoor (...) te geven aan de steeds dreigender oproep van hogerhand om zijn schrijverschap in te zetten voor de opbouw en 'promotion' van de heilstaat (...) Zosjtsjenko's nadagen tonen een schrijver die 'zichzelf wil genezen van de ironie'. Hardhandig geconfronteerd met de aanstekelijkheid van zijn kwaal, op epidemische schaal zichtbaar in het daverend succes van zijn satires, tracht hij zichzelf tenslotte van zijn 'positieve' kant te bewijzen (...) Zijn goede wil toont hij - met overigens weinig succes - in het produceren van reeksen verhalen, die zich qua stichtelijkheid in weinig onderscheiden van de verplichte oefeningen die elders om hem heen te beste worden gegeven. Hij werpt zich op de vaste succesnummers van het 'positieve repertoire': Lenin, soldatenmoed (-liefde, -verdriet), partizanenmoed (enzovoort) en - tot vandaag hét veiligheidsventiel voor de gefrustreerde Sovjet-bellettrist - kinderverhalen (...) Lang voor zijn uiteindelijke geluidloze explosie wekt Zosjtsjenko's ster nog slechts een bijna leedvermakelijke belangstelling. Zoals, op veilige afstand gadegeslagen, de doodsnood van een halfopgebrand feestprojectiel, sissend en stuipend op zijn laatste energie."

En toch staat er op de achterflap te lezen: "Noem als argeloze westerling tegenover een Rus de naam Zosjtsjenko, en u bent het volgend moment getuige van een klein wonder. Het staal in de ogen smelt, in de eerst zo nors gepolijste blik verraadt zich een rimpeling, die zich snel als een mini-aardbeving over de rest van het gezicht verbreidt, de neusvleugels beroert als voor een opkomende niesbui en tenslotte zijn verwoestend epicentrum vestigt rond de mond." Een kleine stap van "slechts een bijna leedvermakelijke belangstelling" naar de loftrompet klaarblijkelijk, maar de commerce wil ook wat, nietwaar?

Soit, los daarvan én van het feit dat de verhaaltjes door de band genomen (toch naar mijn goesting) uitermate flauw zijn, zitten er af en toe toch wel kléine pareltjes in dit boek. Een bloemlezing: "m'n storm- en drankperiode"; "Over duizend jaar zou je rustig een houthandeltje kunnen beginnen"; "Een heel goeie arts, die er wat van begrijpt. Ik loop nou al voor het vijfde jaar bij hem. En ik mag echt niet klagen, de kwaal is intussen niet erger"; "In februari van dit jaar bracht de stoker, terwijl hij de trap afliep, met zijn pook lichte brandschade toe aan een vrouwelijke klerk, Nadja R."; "De directeur van de instelling liet de stoker bij zich roepen en gaf hem een fikse uitbrander"; "Och, wat zijn de Amerikanen toch een spits volk! Hoeveel grote ontdekkingen, hoeveel fantastische uitvindingen hebben zij niet gedaan! De stoom, de Gilette-scheermesjes, de draaiing van de aarde om d'r as, - al die dingen zijn ontdekt en bedacht door Amerikanen en voor 'n deel Engelsen". Of, ten slotte, deze:

"Vroeger ging je 's morgens gewoon naar je werk, daagde je 's avonds weer 'n keertje dus op, dronk je nog even wat thee en dan gelijk door op één oor. Met die petrolie zag je nergens wat van. Maar deed je nou dus het [elektrische, nvdr] licht aan: dat je hierzo een stukkende schoen rond zag zwerven, daarzo het behang in vellen los van de muur, ginter een wandluis op een holletje wegpezen om zich te verschuilen voor het licht, daar weer weet ik veel wat voor vodde, hierzo een rochel, daar nog een peuk, verderop weer een vlo vrolijk rondhossen. Lieve God nog aan toe! Om gewoon radeloos van te worden. Wat een treurige aanblik, zo'n schouwspel!"

Dus, als u het boekje in handen zou krijgen en bereid bent door een hele hoop rommel te waden om een paar keer écht te lachen, laat het dan vooral niet liggen.

This prime virtue of this book is its hilarious voice. The somewhat-priggish narrator is constantly arguing with himself, doubling back, making assumptions, and telling you all about the stories he _isn't_ writing (it's a little like Tristram Shandy in this way). However, this voice is also the prime drawback. At times I got tired of the voice and just wanted to get to the story! One of the stories I skipped because it seemed all voice and no events. After awhile I got the sense of the narrator's outlook and of what the collection had to offer, and I became less interested in the individual stories.

Problematically, the first story is by far the best! So that if you read to the end, you'll always be expecting that flash of humanity--the flash of something deeper beneath the satire--that never comes. He's clearly strongly influenced by Tolstoy, and many of the stories feel a little like the Death of Ivan Ilyich or like War and Peace (he has exactly that same sort of authoritative, all-encompassing voice), but sometimes I felt like the moral force was lacking.

Of course, partly this was due to the era. He wrote and published many of these stories during the terror of the 1930s, and he not only survived, he was at times rewarded! It's exactly this ambiguity about where he stands that makes the stories so intriguing. Definitely worth the time of any lover of Russian literature.

‘’What do you think, Auntie, does man have a soul?’’

Mikhail Zoshchenko is considered one of the greatest Russian satirists, a genre that flourished in the country, especially during the Soviet era. The six stories of the collection are set during the first decade of the Bolshevik era but have very little to do with politics or the Revolution. Instead, characters tangible and familiar, with hopes, fears and regrets we all face, are the heart of each story. Zoshchenko uses the technique of the detached narrator-author, called Kolenkorov, who is our guide to the adventures and sentimental misfortunes and a slightly nostalgic lover of old Russia.

‘’What - is there a shortage of good facts in our lives?’’

The most beautiful tales are always the ones which narrate the hope of approval, love and understanding. This collection is no exception to this rule. The characters are primarily artists. Musicians, authors, poets, ballerinas mingle with members of the former upper-class that represent a world which has lost every privilege once taken for granted. The political and social upheaval is referred to in a subtle, cleverly satirical manner. Obviously, it is there, influencing the choices of the characters, shaping wealth and poverty (more often) and prospects but if we come to think about it, in the end it makes little difference to the women and men of the stories. For these are primarily tales of emotion and sentimental behaviour and these aren’t easily influenced by any political or social status quo. In addition, the author often draws an amusing, satirical comparison between Western and Russian Literature without any trace of malice or cynicism but with many valid observations.

My favourite story in the collection is called Apollo and Tamara. A talented pianist leaves to join the fight during the First World War. He returns only to find that the life he knew exists no more. This is a sad tale. Sad and unfair but beautiful.

Needless to say, this collection is highly recommended to every lover of Russian Literature.

‘’And in that case, he might as well jump under a tram.’’

Many thanks to Columbia University Press and NetGalley for the ARC in exchange for an honest review.

This collection has 65 very short, satirical sketches, most of which were written during the period of the Soviet Union’s NEP (New Economic Policy) in the 1920’s, when as Hicks says in his excellent introduction, leaders realized “the country was in a ruinous state and that before genuinely redistributive policies could be attempted, there must first be some wealth to redistribute.” This came with a brief interval of slightly more freedom of speech, and several authors of the time took advantage of it. Zoshchenko was one of them, and quite popular at the time for his gallows humor.

In his writing you’ll find overcrowding, shared housing, an insane amount of theft, scarcity of goods, bureaucracy, and poor organization; he paints a picture of a nation clearly struggling in the aftermath of the revolution. What seemed liked satire of individuals was really a satire of the condition of the conditions they had been put in by the State, and he was soon attacked and censored.

My favorites:
“What Generosity” (1924) – breweries give workers reject bottles that are contaminated with filth.
“Crisis” (1925) – newlyweds can’t find a room, so they live in a bathroom that is used by other families.
“A Workshop for Health” (1926) – Crimea as a restorative vacation spot, interesting given current events.
“Pushkin” (1927) – the eviction of families living in the poet’s old home on the 90th anniversary of his death, to create the house-museum in St. Petersburg.
“A Trap” (1933) – a Soviet travels to capitalist Germany and gets trapped in a toilet, interesting given the commentary on Germans and the time it was written.

It’s not that I didn’t like the other 60 stories, but they did get repetitive. They all seem a bit absurd, and yet they were sadly reflective of life at the time. There are few heroes here; people behave to base instincts in the face of poor conditions, and grow cynical of everything around them.

I like the collection for its window into this period of Russian history, but because the stories are so short at 2-3 pages, they just aren’t developed enough for my taste (or practically at all, and in any respect, characters, plot, etc). I recommend reading Bulgakov’s “Heart of the Dog” and Gogol’s “The Overcoat” instead, as they touch on the themes of the housing crisis and bureaucracy in the aftermath of theft, respectively, and in the context of complete stories.

Zoshchenko's psychoanalytic journey through his life and those of others to discover the source of suffering. There is a very tight economy of words that makes even Hemingway seem bourgeouis and decadent.

УМНЫЕ ЖИВОТНЫЕ
Умный гусь
Умная кура
Глупый вор и умный поросёнок
Очень умная лошадь
Умная птичка
Умная собака
Сравнительно умная кошка
Очень умные обезьянки
ХИТРЫЕ И УМНЫЕ
Вот какие бывают мышки
Попалась, которая кусалась
Учёная обезьянка
Умная белка
Ещё одна умная белка
Интересно придумала
В гостях у клоуна
РАССКАЗЫ О МИНЬКИНОМ ДЕТСТВЕ
Я больше не буду
На берегу
Гроза
Учитель истории
У бабушки
Снова неприятности
Муза
ДЕЛЯ И МИНЬКА
Ёлка
Бабушкин подарок
Галоши и мороженое
Великие путешественники
Я не виноват
Закрывайте двери
Не надо врать

Zoschchenko is my favorite Soviet satirist of all time, writing in the early to mid 1950`s.

This is a brilliant collection of humorous short stories set and written in the Soviet Union of the 1920s and early 1930s. The humour comes from the description of everyday situation in the communist state and providing them with a little twist at the end. This could be a useful source book for anyone researching every day life in Moscow in the early years of the Soviet Union. The translation is superb.

Zoshchenko was a Russian satirist writing during the Stalinist period in the USSR. His most published pieces were newspaper entries, sort of humorous op-eds, perhaps like a cross between the American syndicated newspaper humorist Dave Barry and the American humorist/folktale teller Garrison Keillor. Zoshchenko's pieces here are a lot of the ones in the more recently translated and published 'The Galosh' but this version seems a little more upbeat and less depressing. The book includes a detailed Introduction as well as a piece at the end which is not a short satire but rather an autobiographical essay/musing on how Zoshchenko became depressed and a search through his childhood events. It is a telling and welcome twist in a different direction after many many stories about city life during the 20's, 30's, and 40's in Russia among the middle and lower class. The book also fits in a couple of true short stories before the newspaper pieces. At times laugh out loud funny most of it is in a signature style which is ironic, wistful, a little funny, with a life message that insists on persistence and ignoring the futility of trying to get ahead while the path gets harder.

One of the funniest Russian books I've read. This has finally been in a wider translation recently, although at first I had to use InterLibrary Loan to get it. As the stories are chronological, you can palpably sense the author getting more depressing or harsh over time. As such, the earliest stories are laugh out loud best. Lighthearted, everything good about Russian literature from a sense of humor perspective.½