Hermes Trismegistus

ASCLEPIUS

PROLOOG IN DE TEMPEL
Inleiding
Het gesprek vindt plaats in de grijze oudheid van de Egyptische geschiedenis, lang
voor de verovering van Egypte door Alexander de Grote (33I voor Christus).
De deelnemers zijn Hermes Trismegistus (in de vertaling afgekort tot Hermes)
die de Grickse schuilnaam draagt van Thoth, de Egyptische god van schrift eu
geleerdheid, voorgesteld met een ibiskop (eigenlijk is, zo wordt ons pas in hoofdstuk
37 medegedeeld, deze hoofdpersoon cen kleinzoon van de Hermes Trismegistus, die
in Hermopolis begraven ligr); Tat, een andere naam voor Thoth, maar hier en in
andere Hermetische geschriften voorgesteld als de zoon van Thoth, die door zijn
vader in de geheimenissen van de Gnosis wordt ingewijd; Ammon, ook een Egypti-
sche god, Ammon-Re, de zonnegod, die vooral vereerd werd in het Egyptisclhe
Thebe (Luxor) en Asclepius of Grieks Asklèpios, in werkelijkheid de Egyptische arts
Imhotep (Grieks: Imouthes), na zijn dood vergoddelijkt, uitvinder van de genees-
kunst, aan wie 'een tempel is gewijd in het bergland van Libië aan de cever van het
Krokodillenmeer' (37), dat wil waarschijnlijk zeggen: de heilige dodenstad in de
woestijn ten westen van Memphis (bij Cairo). De Asclepius van deze dialoog is óok
een kleinzoon van dé Asclepius, volgens hoofdstuk37
Al deze goden worden als mensen voorgesteld. Dat was al gebruikelijk in de
mythologie der Egyptenaren. De Grickse schrijver Euhèmeros betoogde in de tijd
le odru arspronkelijk mensen waren geweest, die na hun .....… (más)

CORPUS HERMETICUM

VOORWOORD

De Bibliotheca Philosophica Hermetica is verheugd dat de geleerden Quispel en
Van den Broek gehoor hebben gegeven aan haar uitnodiging om het Corpus Hermet
m uit het Grieks in het Nederlands te vertalen. De betekenis van deze tekst voor de
geschiedenis van de Europese cultuur is niet gering geweest: deze was een formulean
een religieus-filosofisch gedachtengoed uit de zde-3de eeuw na Christus die
teruggaat op Griekse, joodse en Egyptische achtergronden en die vooral in d
Renaissance - in 1471 verscheen de eerste Latijnse vertaling in druk - een spoor van
invloeden naliet. Het werk diende in het bijzonder als wapen tegen de aristotelische
geest. De beide geleerden verschaffen niet alleen voor het cerst een betrouwbare
Nederlandse tekst, maar plaatsen de tractaten van Hermes Trismegistus door middel
van inleidingen en aantekeningen in het platonistisch-gnostische kader waarin zij
ontstaan zijn. Een bibliotheek die het 'ad fontes' in haar vaandel draagt, wil graag als
rinuitgever optreden voor de publikatie van een dergelijk boek.

Deze vertaling is wetenschappelijk verantwoord, maar wil geen bijdrage leveren
tot de filologie van deze hermetische geschriften (al bemerkt men in de aantekenin
gen toch enige tekstkritische bekommernis). Daarvoor dient de moderne Griekse
tekstuitgave die aan de basis van deze vertaling heeft gelegen: die van Nock en
Festugière, het eerst verschenen tussen 1945 en 1952 (er is ook een oudere weten
schappelijke editie, die van Scott, het eerst verschenen tussen 1924 en 1936). Nock en
Festugière baseerden zich op cen reeks van handschriften waarvan het belangrijkste
is het 14de-eeuwse Griekse manuscript dat voor Ficino de basis was voor zijn
Latijnse vertaling en dat nog steeds in de bibliotheek van zijn opdrachtgever Cosimo
de Medici bewaard wordt (Bibliotheca Medicea Laurentiana te Florence)
In feite is dit de vijfde Nederlandse vertaling van het gehele Corpus Hermeticum.

Eraan vooraf gaan drie verschillende vertalingen, ontstaan tussen ca. 1580 en ca. 1640,
voortkomend uit spiritualistische, alchemistische of mystieke kring, nl. die rond de
Antwerpse drukker Christoffel Plantijn (ca.1580), die rond de Alkmaarse natuurkun
dige Cornelis Drebbel (1607) en die van de hand van de koopman-mysticus Abra
ham Willemsz van Beyerland (1643). In onze eeuw verscheen vanuit het Lectorium
Rosicrucianum een vertaling met uitvoerig commentaar van Jan van Rijckenborgh
(1960-1965). Met mogelijke uitzondering van die van Van Beyerland gaan deze ver
talingen niet direct terug op het Grieks: ze zijn vervaardigd naar andere vertalingen.
Wie de sfeer van deze vertalingen wil proeven, leze het begin van het eerste tractaat
(ter vergelijking is de tekst van de nieuwe vertaling eraan toegevoegd)...… (más)

HERMETICA, PART 4: THE ANCIENT GREEK AND LATIN...

INTRODUCTION

THIS volume is printed from Mr. Scott's manuscript as far as
p. 352; there is reason to believe that the text and interpretation
give his final view. Some small excisions have been made, and
I have added a few notes, which are indicated by square brackets
The only change that requires mention is the substitution of Clarke's
text of Ammianus Marcellinus for that used by Mr. Scott. I did not
feel justified in intervening further.

For the material printed after p. 352 I am responsible.
evidence that Mr. Scott intended to add Appendixes; they were not
written, and I have ventured to replace them by Addenda. Another
edition on a large scale will hardly appear in this generation ; and it
may be convenient to have the additional matter gathered under one
cover. It is necessary to remember that the war made access to
foreign periodicals difficult during the years when Mr. Scott's com
mentary was taking shape; there are no signs, for example, that he
ever saw Bousset's remarkable article in the Göttingische gelehre
Anzeigen for 1914. So far as space allowed, I have tried to give an
account of recent work. The debt I owe to the works of Bousset
and Reitzenstein requires special acknowledgement; I have felt bound
to quote their opinions even when I could not follow the whole way.

Material also accumulated in my own hands, and I have used
some of it. It is but respectful to explain why these notes frequently
diverge from Mr. Scott's interpretation. I agree with him that the
documents are largely in the Platonic-Stoic tradition, and have added
evidence in support of that view. I am unable to follow his theory
of the textual history of the documents. If that were all, it would
not have fallen within my province to express an opinion. But in
using my material I repeatedly found myself driven to the conclusion
that the order given in the manuscripts is a valuable clue to the
meaning. Without this working assumption, I could make no head
way. Contradictions did not especially trouble Hermetists. They
worked upon a school tradition, which they were not concerned to
trim into consistency or to state in logical order; they often reveal
most of themselves when they are least intelligible. The problem of
interpretation is not so much to distinguish and state a Hermetic...… (más)

HERMETICA, PART 3: THE ANCIEN GREEK AND LATIN...

THE LATIN ASCLEPIUS

Title. The inipit and expliait of the MSS. of the Latin Asclepius
show that the title which the translator found at the head of his
Greek text was 'Ερμού τρισμεγιστου βίβλος ερα προς 'Ασκληπιον
προσφωνηθασα. But the Greek document was known to Lactantius
and Lydus by the title 'Ερμού τρισμέγιστου λόγος τέλειος.* Lactantius
quotes under this title both from Asel. I and from Ascl. III; and one
of his quotations is taken from the Epilogue (i. e. the narrative
passage appended at the end of Ascl. III), which is connected with
and presupposes the Prologue prefixed to Ascl. I. It appears
therefore that the λόγος τέλειος as known to Lactantius included all
that is contained in our Latin Asaepius, and the title λόγ0s
τέλειος may have been given to the document by the redactor who
joined together Ascl. I, Ascd. II, and Asd. III.

Stobaeus, 4. 52. 47, quotes the Greek of Ascl. III. 27 e (vol. i,
p. 364) under the heading 'Ερμού έκ των προς ,Ασκληπιόν. It is
possible therefore that the Greek original of Ascl. III, as a separate
document, was included in the Hermes to Asclepius collection, and
that Stobaeus knew it in that form, and not as a part of the larger
whole (c.-ulan.
4. 130 E) quotes from Hermes Trismegistus έν Γτώι προς 'Ασκληπιον
a passage which appears to be a lengthened form of Asdl. III. 29 b
init. ; it is possible that the original of Ascl. III was known to him
to which the title λόγος τέλειος was applied.
Cyni also as a separate document.

The full title of the composite document was probably ΈΡμου
τρυσμεγιστου βίβλος υερα, πρός, Ασκλητών προσφωνηθείσα, ή Επικαλουμενη
Λογος Tacuoç.2 The title Aoyos Tacos means' a discourse in which
the teaching is brought to completion',' i. e. one which follows on...

Lact. Div. inst. 4.6. 4 (Asc. I. 8),及7. 18. 3 (Asd. III. 26 a). 28, 6. 25-11
Asc. III. 41 a). Lydus Demenribus 4-7 (Ascl. III. 19b and 39), za.4-32
(summary of a lost passage of the Asclepius; see Ascl. IÍI. 33 b, vol. i, P. 368).
2 Compare the heading of the Kore Kasmu (Exc. XXⅢ) in Stobaeus: EPHOU
ΤρισμΎίστον ίκτ7sLepas βίβλου (rps)inc λουμίνη, Κόρη κόσμου. Title of a book
of magic, Dieterich dôrarar . .169 :Bi Aas lepd tru λουμένη Mords Oy86η
3 "Reitzenstein (Hellemist. AMysterienrel, pp. 96 and 166) assumes that the word
rikuos is intended to suggest rekerń; and he takes the title to mean ' a discourse… (más)