Karel van het ReveReseñas

inclusief "fake" brief

I received and read this book a long time ago, in 1994. It has been gathering dust on my shelves, because although I liked it a lot, I do not find the time to re-read it. There are too many books waiting.
So... humorous, very recognizable short stories on life as a correpsondent for a newspaper in the Soviet Union in the late 1960's. The thins written are not neccesarily true, but once you keep that in mind, it is a nice book to read.

"Lang, lang geleden, in 1979, werd mij gevraagd of ik iedere maand - of iedere 4 weken, daar wil van af zijn- een stukje proza wilde inspreken voor een Nederlandstalige uitzending van de Wereldomroep." Zo begint de inleiding op de bundel van columns Luisteraars! die Karel van het Reve zo'n tien jaar lang maakte en insprak voor Nederlandse emigranten, reizigers, diplomaten, zakenmensen, zeeslepers en baggeraars in den vreemde.

Het was niet de bedoeling dat van het Reve een actueel verslag gaf van de toestand in Nederland maar verder mocht hij het hebben over, tja, eigenlijk alles. De onderwerpen die aan de orde komen in zijn columns zijn op zijn zachts gezegd dan ook nogal gevarieerd: het gaat over kabeltelevisie, Drees, het weerbericht, de bezuinigingen, Bach, de woningmarkt, de jeugd van tegenwoordig, Rusland, krakers, etc. De columns geven een prachtig tijdsbeeld van de jaren tachtig maar zijn soms ook nog verrassend actueel. Graag zou ik de mening van Karel van het Reve wel eens willen horen over zaken die nu spelen zoals het Europese Songfestival, de WK manie of de verkiezingsdebatten. Hij kon namelijk op een geheel eigen wijze een item, vaak humoristisch, analyseren en tegelijkertijd je ook aan het nadenken zetten. Soms gaat het ook over zeer alledaagse dingen zoals zijn hilarische beschrijving van zijn eerste ervaringen met de computer. Luisteraars! is een erg leuk boek: lezen dus.
p.s. ik kreeg de tip van Hetvergetenboek dat er ook een luisterboek bestaat van Luisteraars! (hoe kan het ook anders). Helaas is het niet verkrijgbaar voor leden in Hengelo en Enschede (technisch verhaal) maar voor de rest van Overijssel wel!

Ik heb maar twee bezwaren tegen dit boek:
- het is zo dik dat je het moeilijk mee kunt nemen in de trein (als je gewoonlijk geen tas meeneemt) zodat je voor je lectuur genoegen moet nemen met de Metro of de Spits. 'De ondergang van het morgenland' kun je nog wel in je binnenzak meenemen, maar dat heb je natuurlijk al lang uit;
- je blijft maar lezen in dit boek, waardoor je bezigheden als onderhoud van de tuin of invullen van de belastingaangifte verwaarloost.

Voor de rest: snel kopen voor het uitverkocht is.

Mijn indruk van dit boek vind je op deze pagina van mijn boekenblog.

Na het lezen van Waterdrinkers Kaviaar en ander leed, waarin het overlijden van Van het Reve in 1999 wordt herdacht, had ik de behoefte iets van de man zelf te lezen. Het werd als eerste deze voordracht, die op 31 mei 1991 in Deventer is gehouden.

Lees verder op deze pagina van mijn boekenblog.

In deze bundel zijn stukken verzameld die Van het Reve schreef toen hij van augustus 1967 tot augustus 1968 als correspondent voor Het Parool in Moskou verbleef. Nu de Sovjet-Unie niet meer bestaat, leest deze bundel als een geschiedenisboek.

Lees verder op deze pagina van mijn boekenblog.½

In 1983 maakte Van het Reve voor zijn kleinzoons Jeroen en Michiel Driessen (destijds tien jaar oud), een verhaal dat hij optekende in een schrift en dat nu -ter gelegenheid van de publicatie van deel 3 van het Verzameld Werk- als facsimile is uitgegeven.
In het ‘verhaaltje’ over twee jongens die met de hulp van een vliegende aap een inbreker vangen, herkent men de hand van de meester.

Leuk hebbeding.

In dit geestige worden allerlei als vaststaand gegeven beweringen ontkrachtigd.Het zijn vooral beweringen die "goed"liggen.Karel is dan precies degene die dat graag ontmaskert.

Schitterend stuk waarin Karel van het Reve op geestige wijze de kachel aanmaakt met de literatuurwetenschap.Het komt er op neer dat de wetenschappers zelf onleesbaar schrijven dat auteurs zelf niet kunnen schrijven.En: wie bepaalt hoe je geniet van boeken ?½

De Rijksambtenaar tweede klasse, die 's avonds zijn voeten zat te wassen, is natuurlijk zeer bekend, maar Karel's overige limericks zijn ook zeer de moeite waard.

Twee minuten stilte (1959).

detectiveroman voor intello's wellicht, hoewel ver voor mijn generatie...., wellicht ja...., maar dan moet je wel liefhebber zijn van een enigmatische, artificieel geconstrueerde plot, en dat met een kinderlijk genoegen tot je nemen ook....pas dan schiet je midden in de roos, meen ik....

Nacht op de kale berg (1961).

Nee, niet Moessorgski, maar een novelle van Karel van het Reve, vreemd amalgaam van een raamvertelling op zijn Boccaciaans, met oplichtersallures à la Laarmans en Boormans......Non-pretentieuze en ontspannende read.....We komen uit Betondorp, niet.....? Tof dat een intello, professor in de slavistiek, ons zo ontspannend kan onderhouden. Male reader, heb je boyscoutsreflexen....?, begin dan maar aan dit boek....., en het einde kan misschien nog een doordenkertje zijn ook.....

Rusland voor beginners. Tien opstellen over literatuur (1962).

Essays over Toergenjev, Tolstoj, Poesjkin, Tsjechov, algemene comparatieve literatuurkritiek, de brand van Moskou (1812) (wie waren het nu alweer, de Fransen of de Russen die de stad in de fik staken?), Goethe en een reis naar Rusland n.a.v. de 75ste verjaardag van het sterven van Toergenjev.
Bijzonder goed gedocumenteerde essays, doorwrocht, geweldig erudiet en comparatief, kortom alles wat men van een uitzonderlijk essayist zoals Karel van het Reve mag verwachten.

Siberisch dagboek (1966).

Instructief en boeiend relaas over vhR's reis met de transsiberische spoorlijn naar het Verre Oosten. Nadruk op Irkoetsk en het Bajkalmeer, 's werelds grootste zoetwatermeer.

Ongebundeld Werk 1959-1968.

Het valt me steeds duidelijker op al lezend in deze reeks korte beschouwingen allerhande dat KvhR een dwarsdenker is, helemaal niet pejoratief bedoeld, maar in de context van "origineel" en "prikkelend". Hoewel sommige van deze stukjes wel reeds het patina van een vervlogen tijd uitstralen, blijven ze lezenswaard, gewoonweg omdat de schrijver zijn redeneringen geweldig goed expliciteert in logisch gestructureerde fragmenten en ze gestaag weet op te bouwen in een "fine-tuned" conversatie met de lezer, uiteenzettingen culminerend in een afgesloten redenering, soms over verschillende pagina's heen..... Wat hem vooral siert is dat hij nooit het banale opzoekt, maar steeds alludeert op uitdagingen en intellectuele voorzetten geeft, hetzij voor slavisten, hetzij "any other business concerned".........Karel van het Reve ontgoochelt nooit als je bereid bent de rit met hem uit te zitten.½

Het kunstenaarschap van Karel van het Reve is onlosmakelijk verbonden met een taalgebruik dat door zijn oorspronkelijkheid, zijn intelligentie en zijn humor, door zijn eenvoud en zijn economie van middelen, door zijn afkeer van vaagheid en ......j in Nederland mag gelden als een voorbeeld.
(Uit het juryrapport bij de P.C.Hooft-prijs 1982).

Dit eerste deel van het verzameld werk van Karel van het Reve is naar mijn mening echt boeiend om lezen en een echte must voor alle russofielen uit de lage landen. Van het Reves prille stijl is reeds duidelijk geprononceerd en hij weet zijn vertoog een pointe te verlenen. Hij was. De vele geëlaboreede en complexe zinnen duiden in de eerste plaats op een man met een zeer brede scope als interesseveld, die hij boeiend weet te vervlechten tot hoogst originele essays over allerhande themata.
Het opgenomen boek: "Sovjet-annexatie der klassieken" (1954) vereist evenwel enige vertrouwdheid met het marxistische begrippenapparaat. Zoniet is het stug om lezen.
Inhoud:
- Autobiografische verhalen
- Sovjet-annexatie der klassieken (1954)
- Ongebundeld werk 1932-1958
- Biografische schets door Robert van Amerongen
- Verantwoording van de redactie.½

Er is in Ulysses een hoofdstuk dat zich afspeelt in de vertrekken van een bibliotheek, ook in De man zonder eigenschappen komt de bibliotheek en diens bibliothecaris aan bod, in Dag Solstad is het titelpersonage, T. Singer een bibliotheekassistent, ... ach ja, en Brusselmans schreef De man die werk vond. Zou er meer zijn?
Nu en dan moet link en rechts wel eens een personage enkele uren in een bibliotheek wachten op zijn gastheer, of is de bibliotheek de plaats waar de mannen zich na het eten terugtrekken om een pijp te steken en over de oorlog te praten, maar evengoed vinden die handelingen plaats in de biljartkamer.

De bovenstaande boeken zijn zowat de enige die ik ken waarin een bibliotheek niet opgevoerd wordt als de plaats van een misdaad, waarin de bibliothecaris niet een verloren gewaand, dodelijk, onwaarschijnlijk geheim bevattend (geheim) boek of document of persoon moet opsnorren of met gevaar voor eigen leven beschermen.

Twee minuten stilte van Karel van het Reve, ergens (maar waar?) op het net genoemd als 'het enige bibliotheekboek' en ook wel - een beetje vreemd - 'een handleiding voor bibliothecaressen', behoort eveneens tot die tweede categorie. De twee minuten stilte uit de titel verwijzen niet naar het vermanend wijsvingertje van het knotharig bibliotheekwijffie, maar wel naar de stilte die men in N'land in acht neemt ter nagedachtenis van de doden van toen en nu. De bibliotheek is verder de scène van de moord, en de catalogus is het medium van de geheime boodschappen. De bibliothecaris is dan weer de speurder van dienst.

Een doordeweekse detective is het niet, Karel van het Reve is daarvoor wellicht iets te intellectueel - hij schrijft zoals ik Willem Frederik Hermans wel eens heb horen spreken: vanuit een zetel en opvallend door de neus ademend. De personages zijn geen bordkartonnen helden, maar simpele academici die hun hand overspelen. En als er naast een bommetje, ook een sneer naar de academische wereld en zijn voormalige werkgevers kan gegeven worden, dan is dat des te prettig.
Jammer genoeg is dat speldenprikken ook het enige vermakelijke - je voelt de autobiografische elleboogstoten door elke pagina heen, het verhaal geldt slechts als verpakking daarvan.

http://occamsrazorlibrary.blogspot.com/2008/12/twee-minuten-stilte.html

Uitgeleend aan Draghici Gabriel, op 8 dec 2022