Bavo Claes

Het blijft frappant hoe de gortdroge, hyperprofessionele VRT-nieuwslezer Bavo Claes zich na zijn journalistieke carrière ontpopt heeft tot een spitante schrijver van behoorlijke pikante romans. Net als in zijn (late) debuut ‘Kraai’ bevat dit ‘Vijftig’ pittige erotische scenes. Ik vermoed dat er een aardige parallel te trekken is met de Nederlandse NOS-journaal-anker Fred Emmer. Maar ik doe Claes absoluut oneer aan door zijn literaire verdienste tot deze invalshoek te beperken.

Claes zet – wellicht niet toevallig - twee mediafiguren centraal in zijn boek: de middelmatige krantenjournalist Jan Cleyman en de flamboyante tv-presentator Vincent Velings; de eerste zit in een uitgeblust huwelijk, de andere loopt van de ene onenightstand naar de andere, maar allebei leiden ze een leeg bestaan dat ze proberen te compenseren met seksuele fantasieën. Onnodig te zeggen dat ze zich daarmee lelijk in nesten werken.

Erg origineel is dat allemaal niet, zeker omdat Claes dit gegeven aanvult met alle klassiekers uit het Vlaamse literaire repertoire: een jeugd in het achterlijke Vlaanderen, waar paters en nonnen een strikte seksuele moraal aan de hele samenleving opdrongen en waar burgerlijk fatsoen en dus hypocrisie de boventoon voerden (en voeren); en vooral een schrijnend beeld van het leven in het algemeen, in het bijzonder dat op de leeftijd van 50 waar de zinloosheid van het menselijke stampen en dagen onmogelijk nog verhuld kan worden. Claes zet de 'tristesse' van het bestaan wel op een heel cynische en sarcastische manier in de verf.

Zoals gezegd, niks nieuws onder de zon, en het verhaaltje dat Claes voor ons weeft, met een bijna niet te volgen serie van (amoureuze) intriges, is dan ook flinterdun en heeft iets weg van een opera buffa die op het einde uitloopt op een groteske. Alleen, hij doet dat wel op een weergaloos magistrale manier, taalkundig en literair dan. Claes stond als nieuwslezer al bekend om zijn uitermate verzorgde taal, in zijn romans gaat hij nog een stapje verder. Tegenover iemand als Tom Lanoye die het vooral moet hebben van exuberantie en barokke panache, is Claes de meester van de ingehouden precisie, van de meticuleuze gestileerdheid van het proza. Er gaat geen pagina in dit boek voorbij waar je niet geraakt wordt door Nederlandse woorden en uitdrukkingen die je nog zelden of nooit gehoord of gelezen hebt, maar die precies uitdrukken waar ze voor staan. Dat is dikwijls echt genieten (ook omdat zelfs de meest hilarische toestanden op die gestileerde, ingehouden manier worden beschreven), maar helaas vervalt het op de duur wel in een vorm van maniërisme, en struikelt het verhaal over een teveel aan hyperbolen.

Het zal intussen wel duidelijk zijn dat het cynisme en sarcasme van Claes niet aan mij besteed zijn (overigens, dat van Lanoye al evenmin), maar literair is hij absoluut een grootmeester. Daarom verwondert het me dat dit boek niet meer succes heeft gekend, want er is zeker een publiek (in Vlaanderen en Nederland) voor een dergelijke insteek (zie het succes van Lanoye, Brouwers, Vanderheijden…). Ik kan maar één reden bedenken: deze roman, met zijn flinterdun clichéverhaaltje is gewoon te lang. Vuurwerk (literair of ander) mag je niet rekken, anders gaat het vervelen. Wellicht is dat de reden waarom veel lezers voortijdig afhaken. Spijtig, want Claes is best wel meer waard.… (más)

Novelle met lange monologue interieur. Auteur is een televisiejournalist van 36 jaar. Blikt terug op een episode met zijn vader in het ziekenhuis: voortdurende bezoekjes, beschrijving van de aftakeling, maar tussendoor ook herinneringen aan zijn moeilijke relatie met zijn vader vroeger, aan zijn moeder (gestorven aan een hartkwaal toen hij tien jaar was) en aan bijzondere contacten met de verpleegster in het ziekenhuis.
De toon is heel meewarig, klinisch-observerend en soms echt beklemmend. Stijl doet denken aan Boon (montage van diverse registers), ivo Michiels en soms Pol Van Ostaijen.
Zeer verdienstelijk. Vooral het eerste deel is onderhoudend en consistent; het tweede deel ontspoort vooral omdat de stijl niet vol te houden is.… (más)