Wide-ranging, witty and sharp, this book provides a robust challenge to the anti-theism of Richard Dawkins, Christopher Hitchens and the New Atheist movement (not to mention my own 16-year-old self!). It blends its critique of New Atheism with an equally strong criticism of the ways in which Christianity in particular has betrayed it's revolutionary origins.

Two criticisms: Firstly, Eagleton is perhaps a little over-eager to use the mature, sophisticated, theological version of Christianity to excuse the errors of the more literalist varieties; secondly, his dismissal of post-modernism is both seemingly total, and relatively unjustified. Nonetheless, I give the book five stars simply because of how much I enjoyed it! If only all philosophy was this well-written.... ( )

I started this book with fairly high expectations. I expected a thorough, systematic critique of the New Atheism of Dawkins, Bennett, and Hitchens. But after barely 40 pages, I had to throw in the towel, frustrated by the incomprehensibility of this book. Eagleton uses a particularly arrogant tone (just as he accuses Dawkins and Hitchens), and fires one statement after another at them, without setting up a coherent reasoning himself. Okay, this is a slightly edited version of some lectures, so systematics are a bit more difficult there. But Eagleton apparently likes to debit wisdom without paying attention to whether his audience is on board. I gather from his introduction that he has had a Marxist education, and that should have been a warning. What a pity. ( )

Gisteren, bij mijn bezoek aan de bibliotheek van het Hoger Instituut Wijsbegeerte van de Leuvense universiteit, viel mijn oog op de titel van een boek bij de nieuwe aanwinsten: Reason, Faith and Revolution. Ik bladerde er even in en besloot het te ontlenen. ’s Namiddags begon ik het te lezen, maar na enkele tientallen bladzijden sloeg mijn verstomming om in een onstuitbare weerzin. De rest van het boekje heb ik cursorisch en zelfs diagonaal gelezen, waarbij mijn eerste indrukken alleen maar bevestigd werden.
De auteur is Terry Eagleton (°1943), een roemrucht Iers-Brits academicus. Het boekje is het resultaat van de Terry-lezingen (geen familie, natuurlijk) die hij in 2008 hield aan Yale University. Het is een lange tirade tegen de New Atheists (hoewel hij zichzelf atheïst noemt) en een verdediging van… ja, van wat? Niet van het historisch christendom of van de kerk, want daartegen zet hij zich even scherp af als tegen het atheïsme, oud of nieuw. Van God, dan? Ja, maar welke God? Een utopische God die hij meent te ontwaren in de grondslagen van de Bijbel, maar dan een Bijbel waarvan hij het grootste gedeelte eveneens wel moet verwerpen of uiterst controversieel interpreteren. Er is geen touw aan vast te knopen. Herhaaldelijk had ik de indruk dat de lezingen onder invloed voorgebracht of geschreven zijn. Of anders had de professor eigenlijk niets te zeggen en lulde hij er maar wat op los, omdat hij nu eenmaal goed betaald was om die Terry-lezingen te houden. Zo heeft hij ook de Gifford-lezingen gehouden in 2010, waar hij de Terry-lezingen schaamteloos recycleerde: een kopen, twee betalen. Hij gaf nog talrijke andere lezingen en is hij gastprofessor geweest aan zowat alle conservatieve of christelijk geïnspireerde universiteiten ter wereld. Wie zich inschrijft in het christendom kan ook vandaag nog rekenen op een rijke en rijk makende loopbaan.
Ik ga me niet moe maken met aan te geven wat er allemaal verkeerd is met de redeneringen en argumenten van Eagleton, of wat daarvoor moet doorgaan. Ik vermeld zijn schrijfsel hier enkel als waarschuwing voor de argeloze lezer: caveat emptor, in het Nederlands: houd je ver van dit ding. Conservatieve christenen zullen het terecht met afgrijzen als des duivels verwerpen, terwijl mensen met ook maar enige ernst niet anders zullen kunnen dan diep betreuren dat een nochtans erudiet man zich kan verlagen tot dergelijke diepten van argumentatie en discours en zoveel flagrant en opzettelijk gebrek aan intellectuele eerlijkheid. Wat een mens al niet doet om het geld en de bedenkelijke faam. Walgelijk gewoon. ( )

On the model of my other reading group Deleuze book, some notes from "Reading, Faith, and Revolution", the reading group.

Week 1:

-that Karl dude is intense! He just literally called my viewpoint Satanic!
-I like the initial point very much. Eagleton positions himself as part of apostate culture (a move which the CHes in my group have a lot of trouble understanding--"how can you be Catholic and not be Christian?!" Really?) and as concerned with religion's (Christianity's) revolutionary potential. Along the way, he dismisses Hitchens and Dawkins--"Ditchkins"--with a simple "they made a categorical mistake; it's as pointless to talk about or condemn religion in science's terms as it is to vice versa"
-if you're a Christian and you're not dead, you've got some explaining to do
-the gift economy and the privatization of love, because real public love is a burdensome injunction from Jesus--the meaning of the Cross--and unlovely, and will cause bloodshed. What is shaping up is a Latin Squares structure where you have your religious-secular x-axis and your reactionary-revolutionary y-axis. Liberation theology!


Week 2:


Chapter 2 is a step down in interest, a semi-plodding lecture on what it means for radical thought to be radical and how it separates it from the liberal positivism of ol' Ditchkins. Could have been written without reference to Jesus really.


Week 3: What, in fact, are the material foundations of belief? They have to be available, right? To mean anything? Or is it just a Bakhtinian, authoritative thing? And what does that mean for Eagleton trying (somewhat diffidently) to reclaim "dogma"? In, perhaps, the context of Marxist-Leninist "ideology" (in its empowering Janus face)? But he hurls the brutal-mouthpiece tag at Ditchkins, and stresses that belief--faith--of the kind we are lauding here is motivated by love, right? So what is this love? Does it imply a debt, Augustinian? Is that just the extreme form of a sacrificial, public, giving love, an agape not yen annulled into caritas? Passionate interest--Enlightenment--passion of Jesus v. Romantic love v. Donnean God-lust--personal love, the bourgeois family, strategies of control? Oh, and Judgment Day ?=? The Revolution? These are the biggest questions, and there is never actually any way to stop drawing connections, they're so big, and only about half of this stuff is in Eagleton. But we had a good working group today. (Oh, and Karl is fine).


Week 4: So is it a marriage of convenience that Eagleton has in mind? If capitalism is agnostic (better said nontheistic, Terr), then is the only way to get people over that Althusserian hump, to act in a revolutionary way instead of just believe whatever and go to work, to insist on forms of our mighty belief systems--a Jesusism, a classic revolutionary socialism--that brook no compromise, no recourse to private goodness, that insist on public love? And is that the final uselessness of Ditchkins? The complacency of their liberal humanism? Jesus is Truth in the end indeed, if he can get us to drop pieties, embrace a tragic humanism, and force ourselves to work ever harder for change. This is an invitation from one band of revolutionaries to another to start a great conversation. ( )