Een eerdere bespreking die op deze Lt-pagina is gepubliceerd verraadt helaas ook de inhoud van deze roman. Het avontuurlijke karakter dat lezen vaak zo boeiend maakt, is hiermee voor een groot deel weggenomen maar dat neemt overigens niet weg dat deze roman zeker de moeite waard is.

Tegen het einde van de roman wordt verhaald over een schaduwspel en dat is precies wat de kern van deze roman zou kunnen zijn: een samenloop van gebeurtenissen met opvolgende personages waarvan de karakters zich ontwikkelen achter een verlicht doek. Een mooie vingerwijzing naar het beroep van de hoofdpersoon: circusclown !!

Wederom heeft de schrijfster mij niet teleurgesteld, integendeel. ( )

Franck, Julia: Liebediener, Fischer Taschenbuch Verlag, Frankfurt a.M., 2007 (1e druk: 1999)

Bleyla, de ik-persoon in het boek, woont in een souterrain in de Kastanienallee in het vroegere Oost Berlijn. Op een morgen ziet ze dat er voor haar huis een auto die volkomen is ingesloten probeert weg te rijden, maar het lukt niet. Als het uiteindelijk wel lukt, schiet bij vooruit, een overstekende vrouw kan hem net ontwijken maar wordt wel gegrepen door een passerende tram, wat haar fataal wordt. Het ongeluk vanuit het lage perspectief van het souterrain bekeken, ontwricht Bleyla. Pas later komt ze erachter of geeft ze zichzelf toe, dat de overreden vrouw, haar bovenbuurvrouw Charlotte is en de man in de rode auto een buurman.
Deze gebeurtenis betekent een wending in het leven van Bleyla. Op de begrafenis komt ze een tante, het enige familielid van Charlotte tegen en de buurman, Albert, in de rode auto, die de minnaar van Charlotte, of misschien ook wel de gigolo blijkt te zijn. De tante biedt haar gemakshalve het huis plus de inboedel van Charlotte aan. Ze accepteert en ontdekt dan, dat Albert nu beneden haar woont. Zij wordt zeer verliefd op hem, nog terwijl ze van het huis van Charlotte haar eigen huis probeert te maken. Wordt ze rimpelloos de vervangster van Charlotte.
Gaandeweg merkt ze dat Albert op haar avances ingaat, maar toch ook afstand houdt. Hij introduceert haar niet in zijn vriendenkring, als hij tijdens haar bezoeken wordt opgebeld, neemt hij de telefoon niet op. Op die manier blijft hij, ondanks een uitbundig seksleven, een vreemde voor haar. Gaandeweg gaat ze hem dan ook wantrouwen, wordt claimender naar hem toe. Uiteindelijk maar dan zijn we bijna aan het einde van het boek blijkt dan dat hij als gigolo veel vrouwen zijn diensten aanbiedt, om zo in zijn levensonderhoud te voorzien. Voor het zo ver is duikt er nog een veel oudere succesvolle zakenman op, met wie Charlotte ook een soort jojo-relatie heeft gehad, en die niets wetend van het ongeluk ineens voor haar deur staat. Ze brengt hem op de hoogte en biedt hem onderdak aan. Gebruikte Charlotte Albert om jaloezie op te wekken en zo Ted meer aan haar te binden? Het wordt allemaal niet duidelijk.
In grote lijnen lijkt het verhaal op een soap. Maar in de uitwerking gebeuren er prachtige dingen. De min of meer door de dood afgedwongen vriendinnenruil, roept namelijk stroomversnellingen van verliefdheid op, die in hun intensiteit prachtig worden beschreven. Ook de verhalen waarop Albert als gigolo zijn klanten respectievelijk zijn vriendinnen vergast, zijn van een steeds weer verrassende schoonheid.
Op de achtergrond speelt ook het verhaal van na de Wende. Charlotte is als Wessie in het vroegere Oost-Berlijn komen wonen. Bleyla is kennelijk een Ossie. Ze werkt als jongleur in een circus. Dit lijkt ook model te staan voor de rest van haar leven waarin ze als jongleur lijkt op de treden, zeker zo als ze de rol van haar overleden buurvrouw deels lijkt over te nemen, deels ook probeert haar eigen identiteit te ontwikkelen.
Het boek geeft ook een beeld van de manier waarop liefde, seksualiteit, zwangerschap en dood door een nieuwe generatie wordt beleefd. Een poëtisch geschreven boek, dat leest als een trein.
Hengelo, 10 maart 1908

Gelezen tijdens een bezoek aan Berlijn, eind februari 1908. ( )