Een naar boek. Onnodig gekunsteld geconstrueerd. Het speelt wat met racisme en blut-und-boden gedoe, waarvan de narigheid versterkt wordt door het mythische geouwehoer. De karakters noch de persoonlijke relaties noch de cultuur van de samenleving krijgen voldoende inhoud. “Ambitieus”, verzachtten recensenten het. Hoe dan ook, niet mijn soort boek.

Een paar ergernissen:

Voorbeeld van ondeugdelijke zinnen uit het begin van het boek:

“De echo van de knallen vervliegt boven de velden. Terwijl ik het verdwijnende geluid volg, stopt er een blikkerige auto achter de rij wachtenden. Het is een oud model Zaporozjets, hoekig en bij elkaar geraapt: alleen het linkerachterportier is rood in plaats van wit. Een man stapt uit, kijkt even op zijn zilveren horloge en dan naar de rij onder het spaanplaat afdak.” (p. 13)
Paar opmerkingen bij de waarnemingen die de verteller hier doet: - voor een echo moet het geluid ergens tegen weerkaatsen, dat kan niet in het open veld; - hoezo een blikkerige bij elkaar geraapte auto als alleen het linkerachterportier kennelijk is vervangen; - hoe kan de verteller weten dat de man, die achterin de rij staat, een zilveren horloge heeft? En een afdak buiten, zou dat echt van spaanplaat zijn gemaakt? Geloof ik niks van.

En deze, p 14: “Ik zie het wuivende graan en de soldaten. […(halve pagina)…] Hij slaat zijn getatoeëerde armen over elkaar en kijkt naar het veld, waar de helmen van de soldaten overheen zweven.“ Ik zou schrijven: waar de helmen van de soldaten boven het graan lijken te zweven.

‘Oké, verlicht me.’ staat op p 68. Een anglicisme, lijkt mij.

“al is Moskou duizenden kilometers hiervandaan,” (p. 68) Tegenwoordig is een Google Maps route van Loegansk naar Moskou ruim 1000 km. Men zal in vroeger jaren toch geen 1000 km. om hebben gereisd? ( )

Aleksandra. Door: Lisa Weeda.

Lisa Weeda is Nederlands-Oekraïens en schreef dit boeiende debuut nadat ze in 2018 voor haar 94-jarige oma naar Loegansk reisde, op zoek naar het graf van haar verdwenen oom Kolja. Ik zag haar in Brommer op zee en kreeg zin om dit boek te gaan lezen.

Haar familiegeschiedenis is boeiend, intrigerend en fascinerend. En sinds de oorlog in Oekraïene nog actueler. Weeda schept een soort van sprookjeswereld waarin twee witte herten doorboord met een gouden pijl (zie cover) een belangrijke rol spelen. Dat wisselt ze af met herinneringen van familieleden en haarzelf én een soort van ooggetuigenverslagen. Alles bij elkaar vorm dit een complexe (gelukkig voegt ze een stamboom en kaart toe), gelaagde, donkere én kleurrijke vertelling; een indringend boek.

Rode en zwarte lijnen op doek en in de aarde, breuklijnen in geboortegronden, land dat van eigenaar/bezetter wisselt als ware het bibliotheekboeken, wodka, veel wodka, eindeloze gouden graanvelden, het paleis van de Sovjets, Don Kozakken,… Een wereld ver van die van mij maar dankzij Weeda komt dat alles even dichterbij.

Een debuut dat niet actueler kon zijn. Daarom alleen al een must-read. ( )

Een indrukwekkend verhaal over de oorlog in Oekraïne, geschreven aan de hand van een familie geschiedenis. Met een rol voor mensen die al overleden zijn, maar de hoofdpersoon toch meenemen in de familie geschiedenis. Dat is een fraaie manier om naar de familie te kijken. Wel is het verhaal af en toe wat chaotisch, dat is jammer. ( )

als e-book lezend niet zo aantrekkelijk, maar de moeilijk bereikbare stamboom achterin is op je mobiel zo gevonden. Begonnen in juni in Canada, van die 1e 20 bladzijden was ik twee maanden verder alles weer kwijt. Vanwege de leesclubdwang doorgezet en geleidelijk neemt de tegenzin af. Nu bij blz. 100 na twee dagen. Ik lees niet zoveel nieuws. De stijl doet wel denken aan half wakende dromen die ik 's nachts kan hebben. Het is gedurfd, want veel lezers zullen het wegleggen. Als je alles niet zo precies wil weten leest het wel vlot weg. De scenes uit 1931 spreken me wel aan.

Ikheb al een paar jaar geleden “Rode honger” gelezen van Anne Appelbaum dus ik was al een beetje voorbereid op de gruwelijke geschiedenis van Oekraïne in de 20e eeuw. Dit is het verhaal van de familie van Lisa Weeda’s moeder, het is prachtig geschreven met schitterend taalgebruik. Het laat zien hoe verschrikkelijk het is om machteloos te moeten zien en ondergaan hoe ideologie het leven van gewone mensen vergiftigt. Mensen worden van huis en haard bestolen en weggejaagd, vermoord, uitgehongerd. Gedeporteerd door de Russen/ de Sovjets, later de Nazi’s. Worden Untermenschen genoemd. In 2014 komen opnieuw de Russen in Lugansk en de Donbas. De rode draad is een doek die Lisa’ overgrootmoeder en later haar grootmoeder Alexandra borduur, in door en zwart. Rood voor aarde en leven, zwart voor verdriet en dood. Lisa moet met de doek op zoek naar het graf van de verdwenen Kolja, in 2018 en komt haar overgrootvader Nikolai tegen in de tijd. In een soort voorportaal, waar de nog niet tot rust gekomen doden verblijven. Hij vertelt haar de hele familiegeschiedenis.
De kleuren van de Oekraïne, ook de vlag, het blauw en geel staan voor de hemel en het gouden graan. Vandaag te wranger nu 13 miljoen ton in de havens liggen te wachten tot het vervoerd kan worden en opnieuw mensen, nu in Afrika moeten behoeden voor de hongerdood. In Oekraïne lippen de doden vaak rond als herten met een witte vacht en gouden gewei en een gouden pijl in hun zij. Dat wordt ook prachtig verwerkt en verteld. De boventoon is de liefde van de overgrootvader voor zijn vrouw, Anna, zijn neven en vrienden en zijn dochter Alexandra die in 1942 wordt gedeporteerd naar Duitsland en in Nederland terecht komt. Hij ziet haar nooit terug. ( )