Een wat moeilijk te rubriceren boek. Uiteindelijk zie ik het boek als een autobiografische schets waarin de schrijfster uitvoerig reflecteert op de Zuid-Afrikaanse samenleving die op vrijwel alle terreinen ernstig getraumatiseerd is. Zij doet dat in een prikkelend geschreven proza waarbij herinneringen- o.m. aan een lang verblijf in Berlijn-, gedachten en gesprekken op een heldere wijze en in de juiste context geworden presenteert.
Door het gehele boek meanderen overigens ook een tweetal verhaallijnen: een moord en de nasleep daarvan alsmede de verhaalde geschiedenis van de koning van de Basotho, Moshoeshoe.
Hoewel ik aanvankelijk niet zo gecharmeerd was van de twee verhaallijnen, moet ik uiteindelijk wel toegeven dat zij wonderwel prachtig in het gehele boek blijken te passen.
Krog laat in dit boek duidelijk zien dat apartheid weliswaar verkeerd is, dat ligt voor de hand, ‘maar hoe je tegen apartheid moet leven is een moeilijker vraag, omdat zelfs de kleinste beslissing, lastige gevolgen heeft’. Ook na de officiële afschaffing van de apartheid blijken blank en zwart toch afzonderlijk te worden gewaardeerd. Of anders gezegd: ‘een blank leven heeft alleen voor blanken betekenis, terwijl een zwart leven niets betekent, voor blank zomin als zwart’.
Krog legt in haar boek een duidelijk accent op de krachten binnen de zwarte samenleving die, zeker in het begin van de ‘vrijheid’, duidelijk manifest waren. Neem het in veel literatuur im- en expliciet opgevoerde begrip ‘vergeving’. Fijntjes merkt Krog op: ‘Blanken waren op het ergste voorbereid, overgeleverd als ze waren aan een zwarte regering. Waar ze niet op waren voorbereid was te worden vergeven’.

Het land zal nog vele jaren worstelen met het verleden; tegen wil en dank deel willen uitmaken van die samenleving, daartoe veroordeelt Krog zich met liefde en overtuiging. Halverwege het boek staat het fraai verwoord: ‘Jij zei van Tutu dat hij “hulpeloos laveert tussen de uitersten van rechtvaardigheid en religie”, maar feitelijk opereert hij vanuit een kern van onderlinge verbondenheid, waarin amnestie (recht en gerechtigheid) en vergeving (religie) geen tegenstellingen zijn maar een reeks van manieren om de onderlinge verbondenheid te herstellen’.
De opdracht waar Zuid-Afrika voor staat !

Een indrukwekkend boek. ( )