Goed inzicht hoe het platteland, eens het middelpunt van de samenleving, in de loop van de twintigste eeuw bijna helemaal leegloopt. ( )

Het boek is een kwart eeuw oud, de uitgever bedacht dat dat een goed moment was om een nieuwe editie uit te geven. Een nieuw nawoord, maar ook een nieuwe titel. Want in de tussentijd is de Friese naam van het dorp de standaardspelling geworden. Jorwert dus i.p.v. Jorwerd.

Ik las het vijftien jaar geleden, maar was blij dat ik deze nieuwe editie, gesigneerd nog wel, mocht recenseren. En wat kan opmaak een groot verschil maken. De vele foto’s, illustraties, tekeningen en krantenknipsels maken het boek, wat an sich al de moeite waard was, nog meer een must have.

En voor ik het weet, lees ik weer wat ik al eens las. Over het dorp waar zoveel veranderde in een halve eeuw. En Jorwert bleek een metafoor voor het leven. Want niet alleen in het kleine Friese dorpje veranderde er veel, overal op de wereld gebeurt dat. Het boerenleven, ooit de basis van de vooruitgang door de mensheid, is geëvolueerd tot een agrarische industrie, niet voor iedereen geschikt. En met deze vooruitgang wordt ieders leven beïnvloed. Maar dan ook echt alles. De school, de middenstand, de kerk, de gezinnen, het verenigingsleven; alles moet mee in de vaart der volkeren.

In Jorwert verschijnen dus ook buitenstaanders. Zij die vluchten voor de hectiek van de Randstad. Sommigen passen zich aan, doen hun best om te integreren in het dorp, anderen blijven buitenstaanders, leven op zichzelf.

Mak schrijft een prachtige kroniek, in het nawoord, een kwart eeuw na dato geschreven, kijkt hij nog eens terug op zijn tijd in het dorp. En wat er sindsdien nog veranderde. Hij praat met bekenden en over zij die er niet meer zijn. Niet alles is per definitie slechter. Een boer runt zijn boerderij samen met zijn zoon, al doet die dat vanuit Ottawa. Via de computer kan hij vanuit Canada alles volgen en laat hij zijn vader weten als er iets niet klopt. Mak ziet dat de veranderingen nog lang niet voorbij zijn, dat de tijd niet te stoppen is. Dat het dorp nog flink wat voor de kiezen krijgt.

De menselijke maat, de onvermijdelijkheid der dingen, de verandering. Het levert een prachtig boek op.

Citaat: “De buren droegen hem naar het graf dat de kerkvoogd en de man van de bar hadden gegraven, een buurmeisje stond in de deur te huilen, voorzichtig lieten de mannen de touwen onder de kist vieren. Daarna was er koffie met koek. Op het toneel lagen, vooraan, de belangrijkste attributen in Folkerts leven: zijn accordeon, zijn dambord en zijn pakje shag.” (p.415)
( )

Hoe de wereld in Friesland in relatief korte tijd grondig veranderde en agrarische gemeenschappen totaal verstedelijkten.

3,5 ( )

Beschrijving van de veranderingen die zich met name in de periode 1945-1995 voordeden in en rond het Friese dorp Jorwerd ( )