Een roman van Mankell uit 1982 en dat is te merken. Zijn schrijverschap heeft zich sindsdien verder ontwikkeld, want deze roman is bij vlagen langdradig. De stijl is al goed en de manier waarop hij in enkele pennenstreken een personage introduceert is echt knap. Maar destijds schrapte hij nog niet al het overbodige, om wat overbleef sterker te maken.
De Daisy Sisters gaat over diverse generaties vrouwen in Zweden tussen 1940 en 1980. Iedere generatie had zo z’n eigen strijd te voeren. Maar ook zijn sommige rode draden hardnekkig en onafhankelijk van tijd.

Deze roman vertelt het verhaal van drie generaties Zweedse arbeidersvrouwen vanaf het midden van de vorige eeuw. Wat zijn hun verwachtingen? Hoe zien zij het levensideaal? Maar vooral de rauwe werkelijkheid van hun leven met niet-geplande wendingen, het steeds piekeren om rond te komen en het samenleven met hun familie zijn de leidraden in deze familiesaga. Deze vrouwen die worstelen met hun eigen sexualiteit en emancipatie zoeken zich een plaatsje binnen de gemeenschap.

Henning Mankell houdt de lezer een spiegel voor van de steeds veranderende Zweedse maatschappij, in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. De bedrijfsleiders waren niet mals voor hun werknemers. Het draaide steeds om winstbejag. De gezondheid en veiligheid van het werkvolk ten spijt.

Verassend is dat de schrijver af en toe de lezer aanspreekt bij verhaalwendingen. Spijtig is dan weer dan hij zich soms laat verleiden tot het langdradig uitspinnen van situaties. Henning Mankell is een witte raaf in het schrijverslandschap. Hij schrijft verschillende genres, zowel toneelwerken, jeugdboeken, thrillers als romans. En steeds weet hij de lezers te boeien met zijn fictie- en maatschappijkritische verhalen.

In de Nederlandse sneeuw heb ik in de kerstvakantie Daisy Sisters uitgelezen. Mankell schreef het boek in 1982. Het is daarmee, als ik de bibliografie op Wikipedia goed interpreteer, zijn allereerste roman (Mordenaar zonder gezicht, de eerste Wallander, verscheen in 1991). Het is lastig om aan te geven of en waarom je kan zien dat dit zijn eersteling is (kan dat überhaupt?). De roman gaat over twee generaties arbeidersvrouwen in het Zweden van de jaren veertig tot en met tachtig van de vorige eeuw en de toon is absoluut anders dan zijn (latere, wat ik maar even noem) ´mannelijke´ romans. Je zou kunnen zeggen ‘goed getroffen’ want ‘vrouwelijk’ – maar wat is dat dan precies? Tegelijkertijd is de roman tamelijk fragmentarisch opgezet, in lange hoofdstukken (1941, 1956, 1960, 1972 en 1981) schetst Mankell een beeld van het leven van de jonge Elna die jong en ongewild moeder wordt en wiens enige dochter Eivor eveneens jong (en ongepland) haar eerste kind krijgt. Fragmentarisch ook in de beschrijving van de psychologische ontwikkeling van met name Elna. Hoewel in het begin van het boek hoofdpersoon, en in het hele boek op de achtergrond aanwezig, krijgt de lezer geen hoogte van haar. Een gemiste kans, vind ik. Evenzo blijft de andere Daisy Sister op de achtergrond. Haar leven(servaring) zou een mooie aanvulling zijn geweest op die van Elna (en Eivor).

Wat Daisy Sisters ook anders maakt dan de meeste van Mankells romans, is de (arbeiders)klasse waarin de hoofdpersonen opgroeien en waaruit zij zich niet weten te ontworstelen. In bijna al zijn (Zweedse) romans zijn de hoofdpersonen onderdeel van de hogere middenklasse, gestudeerd en/of werkzaam in ‘intellectuele’ beroep (chirurg, journalist, hoofdinspecteur van politie).

Kan ik het boek aanbevelen? Ja, aan Mankell-fans. Gewoon lezen om het totale beeld van de schrijver te krijgen. Een vraagteken voor wie nog met Mankell moet beginnen (dat zijn er niet veel :-), want dan vind ik andere romans sterker (Diepte, De Italiaanse schoenen, Het oog van de luipaard).