Maurice BLANCHOT : AMINADAB. Vooreerst : Aminadab is de naam van een bewaker aan de poort van de ‘onderwereld’ in dit boek. Deze roman is een erg bevreemdend, vreemd, bizar en surreëel boek. Het proza op zich is goed leesbaar maar geeft ons weinig of geen verhaal buiten dan een ronddwalen en zoeken naar een vrouw, die voor het betreden van het huis de toekijkende Thomas toewenkte vanuit een raam om het pand binnen te komen. Dan volgt een doolhof door een donkerte, lange gangen, cellen met vereenzaamde gedrochten, stervenden. Met enkele ‘bewakers’ kan hij praten, maar enige duiding krijgt Thomas niet. Zelfs erg lange filosofische monologen met enkele beambten maken hem niet wijzer. Hij begrijpt enkel dat er in het huis een zekere maar onduidelijke hiërarchie bestaat binnen het collectief : wegkwijnende en verrottende opstandigen, huurders, huispersoneel, beambten…. Van leidinggevenden is geen sprake waardoor er in die entiteit een grote wanorde en chaos heerst. Er heerst een stelsel van regelgeving, straf, verontmenselijking en daarnaast dan ook een onmenselijke angst om zich buiten het systeem te wagen waardoor elke bewoner zich genoodzaakt voelt om nauwgezet de regelgeving te volgen. Er bestaat tevens een klasseverschil tussen zij die in de ondergrondse leven en diegenen die boven de gelijkvloers verblijven. De gelijkvloers blijken gezien de vergaderzaal voor elkeen toegankelijk te zijn, wat ook de vijandigheid tussen de klassen en de hiërarchie uitlokt… en daarnaast ook een uitgesproken fatalisme. Uiteindelijk komt Thomas terecht bij een van de hoogst gelegen kamers waar een dame woont. Hij mag daar de knecht zijn en tegelijk komt er na de nodige vernederingen en uitputtingtoestanden een toenadering tot deze vrouw. Thomas denkt de vrouw te herkennen als diegene die hem aanvankelijk vanachter het raam toewenkte om het gebouw te betreden. Tevens denkt Thomas de vouw te herkennen uit de tijd voor dit avontuur als buurvrouw. Dit blijkt een zogenaamd lichtpunt te zijn maar algauw blijken deze gelijkenissen enkel illusies te zijn. Deze illusie is dan ook het plotse einde van dit niet voortschrijdende en duistere verhaal. Blanchot is naast een gekende essayist, politieke columnist en propagandist tevens een filosofische schrijver die de experimentele literatuur aanhangt. In heel wat ‘récits’ speelt hij ook excessief met woorden. Als experimentele auteur zet hij dan graag de lezer op het verkeerde been. Gezien de verschijningsdatum van dit proza is het dan ook niet abnormaal dat hij in zijn literatuur de maatschappij, zowel sociaal als politiek, wil herleiden tot een chaotisch niveau. Blanchot speelde al graag met woorden en dus is dat literair gebeuren voor hem het geschikt medium. Literatuur wordt vaag ,onduidelijk tot zelfs méér-duidig. Waar onze spreektaal gebonden is aan conventies voor de verstaanbaarheid, begrijpt Blanchot dat nu in het experiment de taal van de literatuur een zoeken moet zijn naar de affiniteiten VOOR het schrijfgebeuren. In zijn essay (Literatuur en het recht op de dood) schrijft Blanchot letterlijk : “ De taal van de literatuur is de zoektocht naar het moment dat haar voorafgaat”. Volgens zijn visie toont zijn literatuur dan ook het ontastbare en ondefinieerbare waarbij ons intellect vaak te kort schiet. Zo lezen we dan een surreëel proza dat volledig bevreemdend is en dat raadselachtig en mysterieus moet blijven. Dus de vragen worden nooit opgelost. Het verhaal wordt dermate een warrig raadsel, waarin de hoofdpersoon zich totaal verliest…. Gezien de oorlogstijd waarin dit verhaal geschreven werd, kan men concluderen dat de zoektocht, het lijden en het fatalisme een verwijzing kunnen zijn naar de Joodse lijdensweg, met name de pogroms en vernietigingskampen. Heel aanvaardbare visie. Maar kan het ook niet een beschrijving zijn van wat bij een psychiatrische patiënt in het hoofd speelt tijdens zijn acute opstoten? Deze persoon ziet ook alles duister tot zwarter dan de nacht (cfr onderhavig boek). Hij vindt ook geen uitweg, hoort ook filosofische aanmoedigingen, wartaal… Uiteindelijk kan de patiënt een psychiater of hulpverlener ontmoeten die hem toch voor even het licht of de vrijheid toont. Maar toch niet lukt in zijn genezing.
Parallel zien we een vrouw in de grote bovenkamer, in het duister, die een onverwacht zicht biedt op een zekere bevrijding van Thomas. Dit gaat uiteindelijk ook totaal mis.
Zowel voor ‘onze’ patiënt als voor Thomas in dit verhaal bereiken we géén opheldering, geen einde van de zoektocht. In een wereld van illusie en fantasie waar de mens en zijn identiteit van geen tel meer zijn en waar alles een speelbal wordt van de taal zoals in dit experimenteel proza, moet de lezer zich totaal overgeven aan de literatuur, die hem alsnog totaal gefrustreerd meesleept tot een grote illusionaire ontknoping. Ongewoon origineel verhaal, boeiend, leesbaar maar toch verwarrend, maar geschreven in een geweldige literaire stijl! Het lezen vraagt wel doorzettingsvermogen en herlezing van bepaalde passages, maar geeft een groot genoegen aan deze literaire ontdekking. GT 14/12/22 score: 5/5 ( )

I gave a not particularly enthusiastic review to Blanchot's "The Madness of the Day" wch was, at that point, the only thing I'd read by him. Then my respected colleague Franz Kamin sd I shd give him another chance so when I found this bk I picked it up. Others put in a good word for him too. I've read many 19th & 20th century French writers so I definitely have a taste for such things but Blanchot's a writer I never discovered when I was most in the thick of such interests.

Whilst reading it, though, I found myself wondering: Do I even ENJOY reading anymore? Perhaps if I'd read it 30 yrs ago I wd've found it fascinating. As it was, I mostly just found it tedious - much like the only bk I've read by Michel Butor. The back-cover promo for "Aminadab" compares it to Kafka's "enclosed and allegorical spaces" &, yes, it's very claustrophobic - like Kafka, like Mervyn Peake's "Gormenghast Trilogy" - wch I loved as a young teenager.

But this is the type of claustrophobia that reminds me of friends making what I consider to be 'bad' decisions - I just felt like saying: "Don't do that!" - like talking to a character in a horror movie about to make a fatally stupid blunder. In other words, as the protaganist goes thru his progressive entanglement, I found myself caring only insofar as I was annoyed.

Also on the back cover blurb it says: "Blanchot's novel functions as an allegory referring, above all, to the wandering and striving movement of writing itself" & keeping that assertion in mind made the bk slightly more interesting to me. Strangely, but as a nice change from the norm, the 'romantic' aspect of it is downplayed to the point of barely a mention in the translator's intro. However, it seems to me that the bk is as much about human relationships as anything more formal - w/ the human relationships not being very appealing to me.

All in all, "Aminadab" is fairly original & unusual - 2 qualities I always search out - but I found myself not caring very much. Blanchot has helped me realize that I want something very different out of writing than what wd've been interesting 30 yrs ago (just based on its difference). Now? It's not so clear what I want - stimulation, of course, but maybe I'm too jaded to receive that easily. ( )