8441320632

A good biography of King Juan Carlos of Spain. It is assiduously researched, and generally well-written. Juan Carlos is an oddity, when you think about it. He was generally given all the power of Generalissimo Francisco Franco and could have ruled as a dictator-king, but he chose to brave the storm and lead Spain to democracy. This came, however, with the odious side-effect of reintroducing socialism into Spain. The recent Zapatero regime has run Spain into the Euro-socialist morass and opened up wounds long-since healed with "memorial commissions," removing Franco statues, and banning (how free speech is that?) symbols of the old dictatorship. Still, Juan Carlos's life is a great tale. He was basically abandoned to Franco by his father Juan of Barcelona, and used as a puppet by both men. The power of his personal conviction to steer Spain to a democratic and constitutional monarchy is heartening. In the end, he is one of the greatest men of the twentieth century. (Except for his dealings with Arafat, who I think makes Franco look like a saint by comparison.) Preston's liberalism does poke through, however. The commies are unflinchingly good it seems, the fascists unflinchingly bad. Franco is presented as a doting old father figure to Juan Carlos throughout the book, as he never had a son himself, and Juan of Barcelona is presented as an unloving, uncaring, power-hungry sot, yet, at the end of all this, Preston writes: "Not only could Franco never match the warmth, good humour and open-mindedness of the Conde de Barcelona [Juan]...." Really? That is the exact opposite impression I got. I saw Juan as a petty and brainless fool, and Juan Carlos as, to sound a bit Freudian, trying to win the love of his absent father. The subtitle is: "Steering Spain from Dictatorship to Democracy," and though Preston tells of Juan Carlos's life in great detail from birth till 1985 or so, he glosses over the rest of his life till 2004 in just a few pages, leaving the story incomplete and unfinished. (Also, Preston glosses over Juan Carlos's personal failings, i.e. mistresses, but ....) ( )

De biografie behandelt op inzichtelijke wijze de wederopstanding van de Spaanse monarchie. Met Franco als alleenheerser als tegenmacht is dit geen gebeurtenis die zonder slag of stoot tot stand kwam. Kort samengevat is de huidige koning door zijn vader, Don Juan, in feite geofferd voor het uiteindelijke doel: de monarchie. Min of meer gegijzeld in het Spanje van Franco en ver van familie ontving Juan Carlos zijn opvoeding en scholing binnen de invloedssfeer van deze despoot.
Het is de verdienste van Juan Carlos dat hij altijd een onafhankelijke opstelling heeft gekozen waarbij hij van meet af aan een modern en democratisch Spanje voor ogen heeft gehouden.

Het boek beschrijft overigens ook de niet altijd fijnzinnige pogingen van de Bourbons, en dan met name Don Juan, om de macht weer terug te krijgen: zo was er bij voorbeeld het verzoek aan Göring (!) om bij Franco te bemiddelen. Daarnaast ontmoeten we, al lezend, vertegenwoordigers van Opus Deï, het leger en de kerk (rk).

Na lezing van het boek mag geconcludeerd worden dat Juan Carlos, Spanje weer op de kaart gezet heeft. Een door een wrede burgeroorlog verscheurd land waarbij de overwinnaars in al hun handelen de overwonnenen wensten te brutaliseren en daarmee de wonden open hielden, is onder zijn directe invloed in betrekkelijk korte tijd gedemocratiseerd en bovenal geliberaliseerd. Dat hij daarbij ook nog de steun van het leger wist te verkrijgen is een prestatie van het grootste belang geweest. Je behoeft geen monarchist te zijn om dat te erkennen.

De biografie zucht natuurlijk onder een tweetal beperkingen. In de eerste plaats de geslotenheid van ieder koningshuis en als tweede het feit dat de hoofdpersoon nog leeft. Mochten de archieven eens open gaan dan zal een meer omvattend beeld gegeven kunnen worden en zullen waarschijnlijk meer mensen met informatie komen. Deze biografie is in ieder geval een redelijk geslaagde poging om inzicht te verwerven in de recente Spaanse geschiedenis, en daar was het mij om te doen. ( )