Pascal Verbeken

Net als veel Vlamingen en Walen heb ik een heel ambigue relatie met Brussel: ik werk er, loop er geregeld door straten en wijken en ben gefascineerd door de stedelijke diversiteit in materiële en menselijke vorm, maar tegelijk stoot het me af, het lijkt me een onmenselijke metropool ten prooi aan chaos en lelijkheid.
Verbeken beaamt dat gevoel. In 10 invalshoeken schetst hij een portret van de stad waaruit ook zijn haat-liefde duidelijk blijkt. Op de uitersten van zijn boek zitten een lyrische ode aan de Brusselse luchten en een duidelijk wrange afkeer van het islamisme dat een aantal wijken van de stad in de greep heeft gekregen. Erg origineel is het boek niet: veel van wat hij schrijft kwam al aan bod in ‘Arm Brussel’ van Geert van Istendael, zij het met een iets minder nostalgische ondertoon. Maar een opfrissing kan nooit kwaad. Bovendien leerde ik wel wat bij over het korte, maar hevige verblijf van de Franse dichter Charles Baudelaire in het Brussel van midden 19de eeuw, en vooral over die universele dromer Paul Otlet en zijn grootse wereldvredeplannen. Utopie en anti-utopie zijn trouwens de rode draad in dit boek, en dus ontbreken ook Marx, Ruusbroec en de megalomane verwoesters van de Europawijk, de Noordwijk en de Noord-Zuid-spoorverbinding niet. Zo’n benadering heeft natuurlijk zijn beperkingen, dus ik had wel wat meer willen vernemen over de buitengemeenten Elsene, Vorst of Schaarbeek, om maar iets te noemen.
Een heel toegankelijke inleiding op Brussel is dit, niet meer en niet minder.… (más)

De beschrijving die Verbeken geeft van de plaatsen waar hij op zijn wandeling, helemaal van de Franse grens tot in Antwerpen, langskomt is zo levendig dat ik ze vaak als foto’s voorstelde. Ik ben ervan overtuigd dat, als een fotograaf deze wandeling had gemaakt, het een prachtig fotoboek zou hebben opgeleverd. Verbeken verwijst in zijn boek meerdere keren naar een reisgids die een Brit in 1843 schreef over het toen nog piepjonge België; ik vraag me af hoe iemand binnen honderd jaar deze beschrijving zal lezen van datzelfde land, dat steeds meer ouderdomskwalen begint te vertonen. Heel wat van de personen die Verbeken op zijn tocht interviewt laten zich verleiden tot uitspraken over de toekomst van België, vaak tegen de achtergrond dat toen hij zijn wandeling maakte België bezig was het wereldrecord ‘regering vormen’ te veroveren. Hoewel zijn boek vooral bestaat uit ‘impressies’ — op de concrete cijfers die hij hier en daar vermeldt zit nogal wat speling — maar wellicht vertellen die juist meer over de tijdgeest dan exacte cijfers dat zouden kunnen.… (más)