Ulrich Libbrecht (1928–2017)

Uitgangspunt van deze inleiding in de comparatieven filosofie is enerzijds de filosofische noodsituatie van de westerse mens, zich uitend in een rationaliteitcrisis die niet alleen het lichaam, maar ook de religie 'aan haar hegemonie voelt ontsnappen; anderzijds het groeiend mondiaal bewustzijn dát ons dwingt te kiezen tussen integratie van alle levensbeschouwingen in een dieptestructuur en de vlucht in de onvergelijkbaarheid van culturen. Kiezen we voor integratie, dan hebben we niet het recht daarbij in een post -koloniale reflex onze westerse levensvisie als criterium te gebruiken en ons wetenschappelijk- technologisch model als alleenzaligmakend aan anderen op te dringen'. We moeten integendeel kiezen voor een integratie -model, dat een huis is waar alle filosofieën hun intrek kunnen nemen, hoe sterk zij ook van elkaar mogen verschillen. uitgaande van de basisideeën van het Grieks -westerse, het Indische en het Chinese denken, komt de auteur tot de slotsom dat het versmallend rationalisme geen verklarende grond weet te geven voor het mystieke denken dat de Indische filosofie beheerst, noch voor het organisch -natuurlijke denken van China. Om de integratie van deze drie levensbeschouwingen mogelijk te maken, wordt een model ontworpen dat uitgaat van de basisconcepten energie en informatie, waaruit een, driedimensionaal stelsel (naturaliteit, rationaliteit, mysticiteit) wordt afgeleid. Bij het doorvoeren van dit onderzoek staat op de achtergrond een praktisch gerichte bekommernis. De wereld wordt door de moderne communicatie voortdurend kleiner. Het is evenwel nog lang niet zeker dat het wederzijds begrip er ook op vooruitgaat. Comparatieven filosofie doet dan ook een poging om de horizont van de moderne westerse mens te verbreden door een venster te openen op de oosterse filosofieën en, door vergelijking vanuit een modelperspectief, bij te dragen tot een werkelijk multiculturele samenleving, waardoor verhinderd wordt dat de 'eenheid' van de wereld alleen maar een kwestie van het, geld-en-macht-systeem zou zijn, ofwel van politiek en economie. Alleen wederzijds begrip zal leiden tot respect en betere verstandhouding.

Recensie(s)

Als orientalist vertrouwd met oosterse denkwijzen ontwerpt prof. dr. U. Libbrecht (1928) een filosofisch model dat in staat stelt de grondtonen van het westerse logische, het Chinees-Taoistische organische en het boeddhistische mystieke denken te vergelijken. Door grondbegrippen als energie, natuur, realiteit en transcendentie en de verschillende visies op zijn en worden te analyseren poogt hij de dualistische en logicistische tendensen van het westerse denken te boven te komen en voorwaarden te scheppen die vergelijking mogelijk maken. De mens ziet hij als rationeel-spirituele eenheid. Diens subjectiviteit stelt hij centraal: zonder dat kunnen wij geen kosmologisch model opbouwen, ervaring van de wereld is altijd mijn ervaring. Libbrechts onderzoek resulteert in een gedifferentieerd beeld, dat sterk tendeert naar complementariteit der grote denktradities. Met zijn gewaagde onderneming draagt hij bij tot wijsgerige dialoog en tot bezinning op de grondslagen der westerse filosofie. Het lijvige boek is zijn levenswerk. Wanneer de lezer de filosofische dilemma's kent, heeft hij er intrigerend studiemateriaal aan.… (más)

Prof.em.dr. Ulrich Libbrecht beschrijft hoe hij zich bevrijdde uit de dogmatiek en de symboliek van zijn katholieke opvoeding, zonder daarbij het wezenlijke van de religie over boord te gooien. Dit wezenlijke is voor hem de ervaring, niet de kennis, van het bestaansmysterie. De onkenbare grond van de werkelijkheid vindt hij terug in het Leegte-concept van het boeddhisme, maar ook in het energiebegrip van het taoïsme en de wetenschappen. Het ‘Deus sive Natura’ (God = Natuur) van Spinoza geldt hier voor het hele kosmische proces, dat gestuwd wordt door de Energie, c.q. ‘God’, het onpeilbaar Wonder waar alles deel van uitmaakt. De ontroering door dit wonder is de kern van de spiritualiteit. Dit Grote Geheim is het ‘heim’ waarin we leven.… (más)

Worden alle mensen broeders?
Over globalisering en verscheidenheid
Ulrich Libbrecht

- Het nieuwe en hoogst originele boek van de geliefde en veelgelezen autoriteit op het vlak van comparatieve filosofie
- Over Oost en West, en hoe de wijsheid van het Oosten steeds meer voet aan de grond krijgt in het Westen
- Maar is er ook sprake van echte integratie van deze filosofieën in ons wereldbeeld? Of staat globalisering veeleer gelijk aan 'verwestering', aan een nieuwe vorm van kolonialisme, een strijd die met economische wapens wordt gevoerd?
- Een intrigerend en genuanceerd essay over een razend actueel thema

» Over het boek



Meer dan ooit krijgen de oosterse denkwijzen vaste voet in het Westen. Er wordt vandaag ook veel gereisd naar China, India, Thailand... Toch blijven de hotels in die landen grotendeels westerse eilanden in oosterse zeeën. Als bezoeker kom je meestal niet veel verder dan een kortstondig bezoek aan stereotiepe plekken, wat geflits met een camera, en hop... weer terug naar de vertrouwde pleisterplaats. Dergelijke contacten kan men bezwaarlijk diepgaande ontmoetingen noemen...
Toch hebben wij in het Westen meer dan ooit behoefte aan de integratie van andere denkbeelden in onze eenzijdige wereldbeschouwing. De oosterse invloed verloopt vandaag evenwel nog steeds langs wegen van 'mentale kolonisering', zoals wij westerlingen dat altijd zo graag hebben gehad. Toch is er pas sprake van échte globalisering als die integratie gebaseerd wordt op oprechte ontmoetingen tussen culturen.
Dit boek gaat over globalisering. Niet zozeer over economische of politieke globalisering, maar over de diepste kern van wat globalisering kan betekenen: de noodzaak aan een respectvolle integratie van andere wereldbeelden in onze cultuur...… (más)

Zijn hele leven lang zocht Ulrich Libbrecht naar een antwoord op de vraag naar 'wat er meer is tussen hemel en aarde'. Het bracht hem tot een uiterst inspirerende synthese van het westerse en het oosterse denken. Het eerste deel van het boek is, uit dankbaarheid aan het leven, geschreven met een glimlach. De auteur noemt het leven er 'een boeiende vorm van tijdverlies'. Het tweede deel is ernstiger: het gaat uit van de twijfel die het leven van een denkend mens begeleidt, maar schetst ook Ulrich Libbrechts persoonlijke antwoord, aan de hand van een wereldbeeld en een mensbeeld. We hebben, ondanks alle wetenschap, immers nog steeds behoefte aan een eenvoudig en transparant wereldbeeld. Het mensbeeld van Ulrich Libbrecht is opgebouwd volgens de bekende chakra-leer en integreert westerse en oosterse visies, waarbij de auteur overweegt wat deze in zijn leven hebben betekend...

NBD|Biblion recensie

Dit boek mogen we beschouwen als het literaire testament van Ulrich Libbrecht, de vader van de comparatieve filosofie. In twee delen krijgen we respectievelijk een terugblik en een vooruitblik. In beide is de auteur zelf sterk persoonlijk aanwezig. Eerst spreekt Libbrecht zijn dankbaarheid uit om zoveel levensgeluk. Zijn grootouders leefden bijvoorbeeld in heel wat hardere tijden en ontzegden zich niet enkel veel op materieel vlak, maar zeker ook wat cultuur of familieleven betreft. Vanuit die vaststelling zoekt Libbrecht bredere horizonten. Die vond hij in de oosterse levensbeschouwingen, waarover hij zijn belangrijkste bevindingen en ideeën zo eenvoudig mogelijk uiteenzet. Het tweede deel, Libbrechts afscheid van de geleerden, is pessimistischer van toon. Via een pleidooi tegen fundamentalistische waarheden komt de auteur uit bij de bespreking van zijn wereld- en mensbeeld, dat een dynamische mengeling is van wetenschap en oosterse filosofie. In een tiental cursief gedrukte bladzijden overloopt Libbrecht ten slotte zijn levensloop. Een waardige afsluiter van een boeiend oeuvre.
Redactie Vlabin-VBC (NBD|Biblion recensie)… (más)